15 stycznia 2020 r. Minister Aktywów Państwowych opublikował projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych („Ustawa”). Ustawa wprowadza system wsparcia dedykowany dla wytwórców energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych („MFW”) w postaci prawa do pokrycia ujemnego salda, czyli różnicy między rynkową ceną energii elektrycznej oraz ceną sprzedaży energii elektrycznej z MFW określoną w decyzji Prezesa URE lub ofercie aukcyjnej (ang. contract for difference). Przewiduje się, że wsparcie będzie przyznawane w dwóch formach:
(i) Faza I (najbardziej zaawansowane projekty) – w drodze decyzji administracyjnej oraz indywidualnej notyfikacji środka pomocowego;
(ii) Faza II – w ramach systemu aukcyjnego stanowiącego program pomocowy.
FAZA I
Główne założenia:
- prawo do pokrycia ujemnego salda („CFD”) przyznawane w drodze decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki („Prezes URE”) wydawanej na wniosek wytwórcy;
- termin na złożenie wniosków do 30 września 2022 r.; decyzje Prezesa URE wydane najpóźniej do 31 grudnia 2022 r.;
- CFD będzie przyznawane według kolejności złożonych wniosków i pod warunkiem ustanowienia kaucji (60 PLN/kW);
- łączna moc zainstalowana MFW, dla których Prezes URE może przyznać CFD, nie może przekroczyć 4600 MW;
- każda decyzja Prezesa URE przyznająca CFD będzie podlegać indywidualnej notyfikacji Komisji Europejskiej (dalej: „KE”), a wypłata CFD będzie możliwa dopiero po uzyskaniu decyzji KE uznającej, że przyznane wsparcie nie narusza przepisów unijnych o pomocy publicznej;
Podstawowe załączniki do wniosku:
(i) umowa o przyłączenie MFW do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej;
(ii) ostateczna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej MFW;
(iii) prawomocne pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich dla przedsięwzięć zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej („Decyzja PSW”);
(iv) harmonogram rzeczowo-finansowy i plan udziału materiałów i usług lokalnych (local content).
Efekt zachęty
Przed złożeniem wniosku o CFD oraz uzyskaniem promesy koncesji każdy wytwórca musi uzyskać od Prezesa URE potwierdzenia występowania efektu zachęty tj. zaświadczenia, że planowana MFW nie zostałaby zrealizowana, gdyby dla energii elektrycznej w niej wytworzonej nie przyznano prawa do pokrycia ujemnego salda.
FAZA II
Główne założenia:
- aukcje będą ogłaszane, przeprowadzane oraz rozstrzygane przez Prezesa URE w ramach odrębnego koszyka technologicznego dedykowanego wyłącznie dla MFW;
- każdy z uczestników aukcji będzie składał jedną ofertę, niejawną dla pozostałych podmiotów;
- aukcje będą wygrywać oferty z najniższą ceną, pod warunkiem że zwycięskie oferty nie przekroczą 90 % łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej MFW objętych wszystkimi ofertami oraz 100% maksymalnej łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej MFW określonej w ogłoszeniu o aukcji;
- aukcje zostaną przeprowadzone w latach 2023, 2025, 2027 i – w razie niewykorzystanego limitu łącznej mocy zainstalowanej dla aukcji na rok 2027 – również w roku 2028, a ponadto Rada Ministrów może podjąć decyzję o konieczności przeprowadzenia dodatkowej aukcji;
- na pierwszej aukcji CFD ma być przyznane wyłącznie w odniesieniu do niewykorzystanego limitu łącznej mocy zainstalowanej ustalonego dla Fazy I, o ile będzie wynosił przynajmniej 500 MW.
Etap prekwalfikacji
Każdy uczestnik przed złożeniem oferty musi uzyskać od Prezesa URE zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji. Zasadniczo wniosek o wydanie zaświadczenia powinien zawierać analogiczne elementy co wniosek składany w Fazie I tj.: (i) warunki przyłączenia lub umowę przyłączenia MFW do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej; (ii) ostateczną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej MFW; (iii) prawomocną Decyzję PSW. Termin ważności zaświadczenia wynosi 36 miesięcy. Przystąpienie do aukcji wymaga ustanowienia kaucji (60 PLN/kW).
WYBRANE ELEMENTY WSPÓLNE DLA FAZY I i II
1) Maksymalny okres CFD wynosi 25 lat, licząc od pierwszego dnia wytworzenia i wprowadzenia do sieci energii elektrycznej wytworzonej w danej MFW lub jej części na podstawie uzyskanej koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej.
2) CFD przysługuje wyłącznie dla energii elektrycznej wytworzonej w tej części MFW, która nie korzysta z prawa do wynagrodzenia z tytułu świadczenia na rzecz operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego usługi o charakterze zbliżonym do obowiązku mocowego.
3) Ustawa dopuszcza możliwość uzyskania wsparcia na ilość energii elektrycznej wytworzonej w tej części MFW, która została ukończona i została oddana do użytkowania. Oznacza, że wytwórca może uzyskać CFD etapowo na poszczególne części MFW.
4) Maksymalny wolumen objęty wsparciem to:
WW = P [MWh] x 100 tys. h
WW – wielkość wsparcia;
P – moc zainstalowana elektrycznej MFW lub jej części wynikającej z koncesji;
5) Projekt przewiduje możliwość obliczania rekompensaty w oparciu o faktyczną cenę sprzedaży energii elektrycznej lub cenę uzyskaną w ramach rozliczenia na rynku bilansującym – pod warunkiem sprzedaży całego wolumenu energii wytworzonej w MFW w danym miesiącu na giełdzie towarowej (w ramach Market Coupling) lub rozliczenia w ramach centralnego mechanizmu bilansowania handlowego (w braku spełnienia warunku wartość rynkowa energii obliczana jest na potrzeby ustalenia rekompensaty na podstawie średnioważonych wolumenem godzinowych cen spotowych z rynku dnia następnego).
6) Ustawa wyklucza możliwość otrzymywania CFD w odniesieniu do energii wytworzonej w godzinach, dla których godzinowa cena energii była ujemna przez co najmniej 6 następujących po sobie godzin. Z drugiej strony CFD objęta jest energia, która nie została wytworzona i wprowadzona do sieci wskutek poleceń ruchowych OSP.
7) Wytwórca, któremu przyznano CFD, ma obowiązek wytworzenia energii elektrycznej i wprowadzenia jej do sieci w terminie 7 lat od:
Faza I – dnia wydania przez Prezesa URE decyzji o przyznaniu prawa do pokrywania ujemnego salda;
Faza II – dnia rozstrzygnięcia aukcji.
8) Wytwórca ubiegający się o CFD zarówno w Fazie I, jak i Fazie II ma obowiązek przedłożyć Prezesowi URE plan udziału materiałów i usług lokalnych. Plan powinien zawierać między innymi informację jakie działania zamierza podjąć wytwórca w celu rozwoju zasobów ludzkich w zakresie kompetencji i podnoszenia kwalifikacji zawodowych potrzebnych do budowy i eksploatacji MFW oraz ile miejsc pracy zamierza utworzyć na terytorium Polski w związku z realizacją projektu. Wytwórca regularnie składa sprawozdania w zakresie wykonywania przedmiotowego planu.
9) Niezależnie od Fazy, w trakcie ubiegania się o CFD wytwórca ma obowiązek przeprowadzić dialog z potencjalnymi dostawcami materiałów i usług wykorzystywanych w toku realizacji MFW.
POZOSTAŁE ISTOTNE REGULACJE
Podatek od morskich farm wiatrowych
Ustawa wprowadza podatek od morskich farm wiatrowych. Podatek będzie płacić podmiot prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w MFW. Wysokość podatku wynosi iloczyn mocy zainstalowanej elektrycznej MFW wyrażonej w MW wynikającej z koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej oraz kwoty 23 tys. zł, która ma podlegać corocznej waloryzacji. MFW są zwolnione z podatku od nieruchomości.
Przedłużenie okresu ważności pozwoleń na wznoszenie sztucznych wysp
Termin ważności Decyzji PSW, wydanych przed dniem wejście w życie Ustawy, zostaje wydłużony o 8 lat.
Zbywalność CFD
Prawo do pokrycia ujemnego salda jest prawem zbywalnym, które przechodzi na następców prawnych wytwórcy i podlega egzekucji, co ułatwi ustanawianie zabezpieczeń na uprawnieniach z CFD.
Przejście prawa do CFD
Przed zawarciem umowy przenoszącej własność MFW wytwórca ma obowiązek uzyskać zgodę Prezesa URE na przejścia prawa do CFD na podmiot trzeci. Zgoda jest wydawana w formie postanowienia.
Usprawnienie procedur realizacji MFW
Skrócono terminy załatwienia sprawy: decyzje i pozwolenia wydane w celu realizacji MFW, tj.: (i) decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach; (ii) zgoda wodnoprawna; (iii) pozwolenie na budowę (iv) pozwolenie na użytkowanie będą wydawane w terminie 90 dni od złożenia wniosku (za każdy dzień zwłoki organ zapłaci karę 1000 zł). Wojewódzki sąd administracyjny rozpozna skargę w terminie 30 dni od otrzymania akt (obecnie jest to od około 6 miesięcy do roku), a Naczelny Sąd Administracyjny skargę kasacyjną w terminie 2 miesięcy od jej wniesienia (obecnie w praktyce: nawet 2 lata).
Wprowadzono natychmiastową wykonalność decyzji i pozwoleń: oznacza to, że wniesienie odwołania nie wstrzyma skuteczności decyzji; inwestor będzie mógł kontynuować realizację inwestycji przez okres postępowania odwoławczego. W trakcie postępowania żaden organ nie będzie mógł wstrzymać wykonania decyzji lub pozwolenia.
Ograniczono możliwość uchylania decyzji i pozwoleń: jeżeli którakolwiek z ww. decyzji jest dotknięta częściowo wadą nie można je uchylić lub stwierdzić jej nieważności w całości.
Usprawnienie procedur realizacji inwestycji przyłączeniowych przez PSE
Inwestycje w zakresie sieci przesyłowych lub instalacji służących do wyprowadzenia mocy z MFW będą realizowane przez PSE na zasadach tzw. specustawy przesyłowej. Pozwoli to znacząco usprawnić i skrócić czas przygotowania i realizacji tych inwestycji przez PSE. Ustawa ureguluje nabywanie przez PSE części MFW służących wyprowadzaniu mocy.
Perspektywa dla Ustawy
- projekt Ustawy znajduje się obecnie na wczesnym etapie prac legislacyjnych;
- główne założenia projektu mogą ulec zmianie;
- rząd planuje przyjąć Ustawę w pierwszym kwartale 2020 r. ze względu na ustalone terminy na złożenie wniosków o wydanie decyzji administracyjnych przyznających CFD;
- zachęcanie inwestorów do budowy MFW na Morzu Bałtyckim stanowi kluczowy krok dla rozwoju technologii OZE w Polsce oraz ma przyczynić się do wypełnienia wymogów Unii Europejskiej w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym zużyciu energii brutto w skali całego kraju oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski.
