Nadchodzący koniec roku to także koniec okresu przejściowego związanego z występowaniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Brexit pociąga za sobą szereg konsekwencji również w płaszczyźnie zatrudnienia. Jakie obowiązki w związku z Brexitem ma pracodawca zatrudniający obywateli Wielkiej Brytanii? O jakich formalnościach musi pamiętać pracownik i jego rodzina? Jak zatrudniać obywateli Wielkiej Brytanii w 2021? Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian, z którymi będą musieli zmierzyć się pracodawcy na przełomie roku.
Zasady pobytu i pracy obywateli Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej w czasie okresu przejściowego określa umowa o wystąpieniu (ang. withdrawal agreement). Zgodnie z jej treścią, wraz z końcem grudnia zakończy się okres przejściowy, w czasie którego zasady pobytu oraz pracy obywateli Wielkiej Brytanii i ich rodzin pozostawały niezmienione. Od nowego roku obywatele Wielkiej Brytanii będą przebywać i pracować w Polsce na warunkach przewidzianych dla obywateli państw trzecich (niebędących obywatelami UE).
Beneficjenci umowy o wystąpieniu
Po zakończeniu okresu przejściowego obywatele Wielkiej Brytanii i członkowie ich rodzin zachowają prawo pobytu w Polsce w przypadku, gdy spełniają łącznie dwie przesłanki określone w umowie o wystąpieniu: (1) jeśli korzystali oni z prawa pobytu zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce przed zakończeniem okresu przejściowego, oraz (2) jeśli po okresie przejściowym będą nadal mieszkać w Polsce. Zgodnie z umową o wystąpieniu, ta grupa Brytyjczyków staje się beneficjentem umowy i nie musi, wraz z zakończeniem okresu przejściowego, ubiegać się o zezwolenia na pracę i pobyt.
Pracodawcy zatrudniający obywateli Wielkiej Brytanii przed zakończeniem okresu przejściowego nie muszą martwić się o legalność ich pobytu i pracy, o ile umowa o pracę była wykonywana w Polsce przed końcem 2020 r., a obywatel Wielkiej Brytanii będzie mógł udowodnić fakt, że w tym czasie zamieszkiwał w Polsce. Wymóg legalnego pobytu w Polsce, w przypadku tej grupy cudzoziemców, sprowadza się do konieczności zarejestrowania pobytu we właściwym urzędzie wojewódzkim. Zgodnie z obowiązującymi przepisami obywatele UE mają obowiązek rejestracji nie później niż po upływie 3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium Polski. Obowiązek ten stosowany jest również do obywateli Wielkiej Brytanii
i członków ich rodzin, którzy osiedlili się w Polsce w czasie okresu przejściowego. Uzyskanie zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE przed końcem 2020 r. będzie istotnym dokumentem potwierdzającym status beneficjenta umowy o wystąpieniu.
Wymiana dokumentów pobytowych
Wraz z nowym rokiem i upływem okresu przejściowego obywatele Wielkiej Brytanii będą traktowani jak obywatele państw trzecich. Brytyjczycy, mający status beneficjentów umowy o wystąpieniu, w ciągu najbliższego roku będą musieli wymienić swoje dokumenty pobytowe. Od 1 stycznia 2021 r. będą mogli składać w urzędach wojewódzkich (właściwych ze względu na miejsce pobytu) wnioski o wydanie nowego dokumentu pobytowego zawierającego adnotację „Art. 50 TUE, Art. 18 ust. 4 Umowy Wystąpienia”. Co ważne dotychczasowe zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE zachowają swoją ważność tylko do 31 grudnia 2021 r.
Zatrudnienie obywateli Wielkiej Brytanii w 2021 r.
Tylko obywatele Wielkiej Brytanii, mający status beneficjenta umowy o wystąpieniu nie będą musieli uzyskiwać zezwolenia na pracę i pobyt. Od 2021 r. zatrudnienie Brytyjczyka w Polsce będzie się wiązało z koniecznością uprzedniego uzyskania zezwolenia na pracę. Zezwolenie na pracę musi być uzyskane przed rozpoczęciem zatrudnienia, co oznacza że dopiero po otrzymaniu pozytywnej decyzji obywatel Wielkiej Brytanii będzie mógł rozpocząć legalnie pracę w Polsce. Procedura uzyskania zezwolenia na pracę jest czasochłonna, najczęściej realizowana jest w przeciągu 16 tygodni (czas rozpatrywania wniosku może się różnić w różnych województwach). Działy HR rekrutujące obywateli Wielkiej Brytanii powinny uwzględnić to w swoich noworocznych planach zatrudnieniowych. Co ważne, złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę nie wymaga obecności cudzoziemca w Polsce, w związku z tym może być racjonalnie planowane przez przyszłego pracodawcę.
