Rzeczpospolita, autorzy: Stanisław Gordziałkowski, Ewelina Całczyńska
Co robić, gdy straty finansowe są już tak duże, że przedsiębiorca nie jest w stanie na bieżąco spłacać swoich zobowiązań podatkowych? W jakiej formie udzielana jest ulga? Na m.in. te pytania odpowiadają eksperci z Kancelarii SKS.
Z powodu restrykcji covidowych wielu przedsiębiorców musiało zamknąć lub znacznie ograniczyć prowadzenie działalności gospodarczej, co doprowadziło do pogorszenia ich sytuacji finansowej. Branże, które najbardziej ucierpiały w czasie epidemii to się m.in.: hotelarstwo, gastronomia, ale poszkodowani są także m.in. właściciele kin, teatrów, centrów handlowych.
- Straty finansowe przedsiębiorcy są już tak duże, że nie jest on w stanie na bieżąco spłacać swoich zobowiązań podatkowych. Co powinien zrobić w takiej sytuacji?
Rozwiązaniem jest wystąpienie o odroczenie terminu płatności podatków na podstawie art. 67a §1 pkt 1) oraz 67b ordynacji podatkowej. Dzięki tej instytucji przedsiębiorcy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej spowodowanej epidemią wirusa COVID-19 mogą występować do organów podatkowych, na podstawie ww. przepisów, o odroczenie terminu płatności podatków, aż do momentu, w którym ich sytuacja finansowa ulegnie poprawie.
- Jakie działania należy podjąć, by uzyskać pozytywną decyzję organu skarbowego, odraczającą termin płatności podatku?
Pierwszym krokiem, który powinien zrobić przedsiębiorca, ubiegający się o odroczenie terminu płatności podatku, jest złożenie wniosku do urzędu skarbowego. Wniosek powinien zawierać dane wnioskodawcy oraz precyzyjne określać żądanie tj. o odroczenie jakiego podatku wnosi podatnik, kiedy upływa termin płatności podatku, jakiego okresu dotyczy wniosek oraz jaka jest wysokości odraczanego podatku. Dodatkowo we wniosku należy wskazać datę – do kiedy podatnik chce odroczyć zapłatę podatku. Wniosek musi być należycie uzasadniony. Podatnik powinien wykazać, że posiada ważny interes podatnika lub interes publiczny w odroczeniu terminu płatności podatku.
- Jak należy rozumieć sformułowania: „ważny interes podatnika” lub „interes publiczny” w odroczeniu terminu płatności podatku?
Ustawa nie definiuje pojęcia „ważny interes podatnika”. Natomiast, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przez ważny interes podatnika należy rozumieć wszelkie obiektywne okoliczności, które wskazują, iż obowiązek zapłaty całej kwoty podatku w danym momencie narazi podatnika na niepowetowaną szkodę. Obecnie przyjmuje się, że przesłanka ważnego interesu podatnika będzie spełniona jeżeli ze względu na wprowadzenie ograniczeń spowodowanych panującą epidemią wirusa COVID-19 przedsiębiorca nie jest w stanie spłacać bieżących zobowiązań podatkowych. Z kolei „interes publiczny” jest pojęciem nieostrym i podobnie jak „ważny interes podatnika” nie został zdefiniowany w ordynacji podatkowej. Interes publiczny wystąpi wtedy, gdy zapłata podatku w terminie skutkowałaby koniecznością sięgnięcia przez przedsiębiorcę do środków budżetu państwa, ze względu na to, że podatnik nie byłby w stanie sam regulować swoich zobowiązań.
Zatem, przedsiębiorca, aby uzasadnić swój wniosek o odroczenie terminu płatności podatku powinien poprzeć swoje stanowisko właściwymi dowodami, wskazującymi na istnienie po stronie podatnika ważnego interesu lub interesu publicznego w udzieleniu przez organ podatkowy ulgi podatkowej. W obecnie panującej sytuacji spowodowanej wirusem COIVD-19 dowodami tymi mogą być przykładowo oświadczenie o przychodach i kosztach związanych z prowadzoną działalnością z poszczególnych miesięcy bieżącego roku (tj. 2020 r.) wraz z oświadczeniem o przychodach i kosztach przedsiębiorcy z analogicznych miesięcy ubiegłego roku (tj. 2019 r.).
WAŻNE!
Organy podatkowe nie wydają decyzji o udzieleniu ulgi podatkowej automatycznie, ale każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie. Nic nie zmieniła w tym względzie obecnie panująca sytuacja spowodowana wirusem COVID-19.
- W jakiej formie może zostać udzielona ulga?
Przedsiębiorca we wniosku o odroczenie terminu płatności podatku powinien wskazać czy udzielana mu ulga stanowi: pomoc de minimis, pomoc publiczną, czy nie stanowi pomocy publicznej.
- Pomoc de minimis
Podatnik może skorzystać z ulgi podatkowej w formie pomocy de minimis. Limit udzielenia tej pomocy wynosi 200 tysięcy euro w ciągu trzech lat podatkowych. Przy odroczeniu terminu płatności podatku wartość udzielonej pomocy liczona jest według wzoru określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach. Ubiegając się o pomoc de minimis do wniosku należy dołączyć niezbędne dokumenty wymagane przez przepisy ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
- Pomoc publiczna
Ulga podatkowa może być udzielona również w ramach pomocy publicznej. W związku z panującą epidemią, polski ustawodawca w art. 15zzzh ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przewidział możliwość odroczenia przez organy podatkowe terminu płatności podatku w ramach pomocy publicznej. Limit pomocy publicznej wynosi 800 tys. euro. Realizacja programu przewidzianego przez polskiego ustawodawcę (tzw. pomocy covidowej) wymagała zgody Komisji Europejskiej. Natomiast Komisja Europejska bardzo długo zwlekała z decyzją i dopiero w ubiegłym tygodniu tj. 18 listopada 2020 r. opublikowała decyzję, w której wyraziła Polsce zgodę na realizację programu tzw. pomocy covidowej.
Przedsiębiorca, który chce skorzystać z ulgi podatkowej w ramach pomocy musi wykazać spadek dochodów o 25 proc. w dowolnym miesiącu po 31 stycznia 2020 r. porównując do miesiąca poprzedniego lub analogicznego miesiąca ale ubiegłego roku (tj. 2019 r.). Organy podatkowe mogą odraczać termin płatności podatku w ramach pomocy publicznej do 30 czerwca 2021 r. Z kolei maksymalny termin do którego organy mogą odroczyć płatność podatku to 31 grudnia 2022 r.
WAŻNE!
Do wniosku o odroczenie terminu płatności podatku w ramach pomocy publicznej należy dołączyć niezbędne dokumenty wymagane przez przepisy ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
- Pomoc nie stanowiąca pomocy publicznej
Wymaga szczegółowego uzasadnienia i może być udzielona tylko jeżeli pomoc nie zakłóca konkurencji i nie wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi UE. Może być to ulga dla przedsiębiorcy prowadzącego działalność wyłącznie na rynku lokalnym.
- W jaki sposób należy złożyć wniosek?
Przedsiębiorca może złożyć wniosek o odroczenie terminu płatności podatku osobiście w urzędzie skarbowym bądź wysyłać podpisany wniosek pocztą na adres właściwego urzędu skarbowego, ewentualnie może złożyć wniosek elektronicznie podpisując go za pośrednictwem Profilu Zaufanego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
- Czy przedsiębiorca musi uiścić jakąś opłatę z tego tytułu?
Przedsiębiorca, który otrzyma pozytywną decyzję organu podatkowego o odroczeniu terminu płatność podatku, co do zasady – na podstawie art. 57 ordynacji podatkowej – jest zobowiązany do uiszczenia opłaty prolongacyjnej. Natomiast w okresie obowiązywania stanu epidemii z powodu wirusa COVID-19, podatnik jest zwolniony z opłaty prolongacyjnej za udzielenie mu ulgi podatkowej.
- Na jakie inne ulgi może liczyć przedsiębiorca?
Oprócz omówionej powyżej instytucji odroczenia zobowiązania podatkowego, podatnik może wnosić również o inne ulgi. W szczególności, może nią być wniosek o rozłożenie na raty zaległości podatkowej (lub zobowiązania podatkowego), a nawet jej umorzenia w całości lub w części (przy czym to ostatnie jest instytucją wyjątkową i rzadko stosowaną przez organy podatkowe).
