W dniu 1 października 2023 r. wejdą w życie przepisy Ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 1762). („Nowelizacja”). Do najistotniejszych zmian wprowadzanych Nowelizacją należy stworzenie ram prawnych dla funkcjonowania cable poolingu. Cable pooling pozwala wytwórcom przyłączyć do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV w jednym miejscu przyłączenia kilka instalacji OZE (rozbudowa już istniejących instalacji OZE lub realizacja nowego projektu).
Porozumienie wytwórców OZE
Jednym z warunków funkcjonowania instalacji OZE na zasadach cable pooling jest zawarcie umowy określającej zasady współpracy w zakresie użytkowania wspólnego przyłącza do sieci elektroenergetycznej („Porozumienie”).
W ramach Porozumienia należy określić w szczególności:
- zakres praw i obowiązków stron Porozumienia wynikających z warunków przyłączenia, umowy przyłączeniowej oraz umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji;
- zasady rozdziału środków otrzymanych w ramach rekompensaty finansowej z tytułu zastosowania mechanizmu nierynkowego ograniczania (redysponowania) w wytwarzaniu energii elektrycznej z OZE;
- lokalizację punktów pomiarowych właściwych dla poszczególnych instalacji OZE;
- zasady rozliczeń stron Porozumienia w przypadkach m.in. przekroczenia przez wytwórców określonej mocy przyłączeniowej;
- zakres upoważnienia dla jednej ze stron Porozumienia do zawarcia we własnym imieniu umowy o przyłączenie do sieci oraz umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla wszystkich przyłączonych i planowanych do przyłączenia instalacji OZE w jednym miejscu przyłączenia.
Zgodnie z Nowelizacją, w przypadku zbycia przez danego wytwórcę instalacji OZE przyłączonej do sieci na zasadach cable poolingu, jego prawa i obowiązki wynikające z zawartego Porozumienia przechodzą na nabywcę instalacji OZE.
Warunki przyłączenia
Dla instalacji OZE przyłączonych do sieci w jednym miejscu przyłączenia będą wydawane jedne warunki przyłączenia. Każda z instalacji OZE przyłączana do sieci elektroenergetycznej na zasadach cable poolingu powinna posiadać oddzielny dedykowany punkt pomiarowy.
Poza innymi danymi wymaganymi przepisami prawa, wniosek o wydanie warunków przyłączenia dla instalacji OZE planowanych do przyłączenia w jednym punkcie przyłączenia powinien ponadto określać:
- moc przyłączeniową łącznie dla wszystkich (dwóch lub więcej) instalacji planowanych do przyłączenia (łączna suma mocy instalacji OZE przyłączonych do sieci na zasadach cable poolingu będzie mogła być wyższa niż moc przyłączeniowa określona w umowie przyłączeniowej);
- lokalizację miejsca przyłączenia tych instalacji;
- opis sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.
Do wniosku podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci powinien załączyć m.in.:
- kopię zawartego Porozumienia;
- tytuły prawne do korzystania z nieruchomości na których zlokalizowane będą wszystkie instalacje OZE;
- zobowiązanie każdej ze stron do montażu urządzeń uniemożliwiających przekroczenie mocy przyłączeniowej;
- upoważnienie dla jednej ze stron Porozumienia do reprezentowania wszystkich stron Porozumienia przed operatorem sieci elektroenergetycznej oraz Prezesem URE;
- oświadczenie każdej ze stron Porozumienia o przyjęciu solidarnej odpowiedzialności wobec operatora sieci elektroenergetycznej za przekroczenie mocy przyłączeniowej.
Przy sporządzaniu ekspertyzy wpływu danej instalacji OZE na sieć elektroenergetyczną (gdy sporządzenie przedmiotowej ekspertyzy jest dla danej instalacji OZE wymagane), operatorzy systemów elektroenergetycznych będą mieli obowiązek uwzględnienia przy jej sporządzaniu wyłącznie mocy przyłączeniowej jaka może zostać wprowadzona do sieci w związku z opisanymi we wniosku o wydanie warunków przyłączenia urządzeniami służącymi do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.
Przychody ze sprzedaży energii elektrycznej
Nowe przepisy umożliwiają, aby wytwórcy będący stroną Porozumienia – o ile tak uzgodnią – zachowali niezależność w zakresie uzyskiwania przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, przy czym wskazany w Porozumieniu wytwórca, który będzie stroną umowy o świadczenie usług przesyłowych lub dystrybucyjnych będzie odpowiedzialny za bilansowanie handlowe wszystkich instalacji OZE przyłączonych do sieci elektroenergetycznej na zasadach cable poolingu, co wymaga uzgodnień w zakresie uregulowania zasad zgłaszania umów sprzedaży zawartych przez poszczególnych wytwórców – w danym miejscu przyłączenia rozliczeń dokonuje jeden podmiot odpowiedzialny za bilansowanie handlowe (POB).
Ograniczenia w zakresie korzystania z systemów wsparcia
Nowelizacja wprowadza ograniczenia w zakresie korzystania z programów wsparcia OZE (np. system FIT/FIP, system aukcyjny) dla dodatkowych instalacji eksploatowanych na zasadach cable poolingu tj. w przypadku rozbudowy funkcjonującej już instalacji OZE korzystającej z jednego z systemów wsparcia, nowo przyłączana instalacja OZE nie będzie uprawniona do korzystania z systemów wsparcia.
W przypadkach realizacji nowych projektów przyłączanych do sieci elektroenergetycznej na omawianych zasadach, instalacja OZE, która korzystałaby z jednego z systemów wsparcia powinna zostać przyłączona do sieci elektroenergetycznej przed przyłączeniem innych instalacji OZE.
Przekroczenie mocy przyłączeniowej
W przypadku przekroczenia przez wytwórców określonej mocy przyłączeniowej, operator systemu elektroenergetycznego właściwy dla miejsca przyłączenia danych instalacji będzie uprawniony do naliczenia opłaty w wysokości odpowiadającej opłacie za nielegalny pobór energii elektrycznej względem nadmiarowej energii elektrycznej, która została wprowadzona do sieci w wyniku dokonanego przekroczenia. Operator systemu elektrycznego w przypadku przekroczenie mocy przyłączeniowej może również ograniczyć lub całkowicie wstrzymać dostarczanie energii elektrycznej do sieci bez wypłaty jakichkolwiek rekompensat oraz bez ponoszenia odpowiedzialności za spowodowane skutki ograniczeń lub odłączenia.
Autorzy: Krzysztof Cichocki, Tomasz Młodawski, Damian Osiak
