Decyzja o nakazie rozbiórki części obiektu budowlanego nie jest niewykonalna tylko dlatego, że wykonanie rozbiórki wymagałoby znacznych nakładów finansowych lub też spowodowałoby inne niekorzystne skutki ekonomiczne dla adresata decyzji.
Takie wnioski wynikają z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11 stycznia 2018 r. (II OSK 1103/17), w którym sąd oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 22 października 2015 r. (sygn. II SA/Kr 906/15).
Zewnętrzna klatka schodowa
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (PINB) wszczął postępowanie w sprawie wybudowania bez wymaganego pozwolenia na budowę zewnętrznej klatki schodowej. Po przeprowadzeniu postępowania PINB wezwał inwestora do przedłożenia ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla rozbudowy budynku o ww. zewnętrzną klatkę schodową w terminie czterech miesięcy od dnia otrzymania wezwania.
Następnie, na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 Prawa budowlanego, nakazał inwestorowi wstrzymanie prowadzonych robót budowlanych związanych z tą rozbudową i nałożył na inwestora obowiązek przedłożenia:
- ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- czterech egzemplarzy projektu budowlanego wraz z wymaganymi uzgodnieniami i opiniami oraz
- oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Ponieważ we wskazanym terminie inwestor nie przedłożył wymaganych dokumentów, PINB wydał decyzję nakazującą rozbiórkę klatki schodowej.
Bez pozwolenia
Od decyzji tej inwestor złożył odwołanie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego (WINB). Do odwołania inwestor załączył decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na nadbudowie, rozbudowie i przebudowie budynku mieszkalnego.
Organ odwoławczy utrzymał jednak decyzję PINB w mocy. W uzasadnieniu decyzji WINB podał, że wykonane przez inwestora roboty (tj. wykonanie klatki schodowej) stanowiły rozbudowę w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego. Inwestor nie posiada żadnej dokumentacji związanej z tymi robotami, w tym nie posiada pozwolenia na budowę. W odniesieniu do inwestora wdrożono postępowanie w sprawie nielegalnie wykonanych robót budowlanych (na podstawie art. 48 ust. 2 Prawa budowlanego) i następnie nałożono na niego (zgodnie z art. 48 ust. 3 Prawa budowlanego) obowiązek przedłożenia dokumentów umożliwiających legalizację budowy. Ponieważ jednak inwestor nie przedłożył tej dokumentacji w wyznaczonym terminie, organ nadzoru budowlanego zobowiązany był do wydania decyzji nakazującej rozbiórkę.
Inwestor złożył skargę na decyzję WINB do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Jednak WSA wydał wyrok oddalający tę skargę. Sąd podzielił stanowisko WINB, że wykonane przez inwestora roboty budowlane stanowiły rozbudowę (w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego). W konsekwencji sąd potwierdził, że organ prawidłowo przeprowadził procedurę określoną w art. 48 Prawa budowlanego oraz że decyzja nakazująca rozbiórkę była zasadna.
Od wyroku WSA inwestor złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze tej inwestor podniósł, że materiały sprawy, w wyniku której nakazano rozbiórkę są niewystarczające do wydania decyzji o nakazie rozbiórki, a zatem decyzję tę wydano przedwcześnie. W szczególności jednak inwestor zarzucił, że decyzja ta jest niewykonalna. Jego zdaniem niemożliwa jest rozbiórka zewnętrznej klatki schodowej bez ingerencji w istniejący układ konstrukcyjny całego budynku i bez odcięcia dostępu do jednego ze znajdujących się w nim lokali mieszkalnych. Zdaniem inwestora nie da się wykonać rozbiórki klatki schodowej bez uszczerbku dla całości budynku. Do skargi kasacyjnej inwestor załączył ekspertyzy techniczne mające za zadanie potwierdzić tezy przedstawione w skardze.
Decyzja jest wykonalna
NSA nie podzielił jednak argumentacji skarżącego i oddalił skargę kasacyjną. Zdaniem sądu przedstawione przez skarżącego ekspertyzy nie potwierdzały stanowiska zawartego w skardze. Przede wszystkim jednak, zdaniem NSA, zawarty w jednej z tych ekspertyz argument o wysokim koszcie prac adaptacyjnych, które musiałyby zostać wykonane dodatkowo, po wykonaniu samej rozbiórki klatki schodowej, nie może uzasadniać tezy, że decyzja nakazująca rozbiórkę jest niewykonalna.
W ocenie NSA decyzji nie można uznać za niewykonalną tylko dlatego, że jej wykonanie wywoła niekorzystne skutki ekonomiczne dla strony, spowoduje trudności w wykorzystaniu urządzeń technicznych lub wymaga znacznych nakładów finansowych. Nadto, rozbiórka części budynku, która powstała w wyniku rozbudowy, oznacza powrót do stanu sprzed jej wykonania. Fakt, że rozbiórka ma dotyczyć tylko tej części, pozwala na precyzyjne oznaczenie zakresu obowiązku rozbiórki i dopasowania go w adekwatny sposób do przedmiotu samowoli budowlanej, z pozostawieniem reszty budynku wybudowanej zgodnie z prawem.
sygnatura akt: II OSK 1103/17
KOMENTARZ EKSPERTA
Tomasz Duchniak radca prawny, Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Rozstrzygnięcia sądów (WSA i NSA) zapadłe w omawianej sprawie odpowiadają prawu. W przypadku, gdy inwestor nielegalnie wykonanych robót budowlanych nie przedłoży w określonym przez organ terminie dokumentów wymaganych przez przepisy Prawa budowlanego (art.48 ust. 3), wówczas tenże ma organ ma obowiązek wydania decyzji o nakazie rozbiórki. W komentowanej sprawie taka właśnie sytuacja miała miejsce. Jeden z dokumentów wymaganych do zalegalizowania robót (decyzja o warunkach zabudowy) został wprawdzie przedłożony do organów nadzoru budowlanego, jednak nastąpiło to już po upływie ww. terminu. Nie zostały ponadto przedstawione pozostałe dokumenty konieczne do zakończenia procedury legalizacyjnej w sposób pomyślny dla inwestora. Nakazowi rozbiórki nie mógł także zapobiec podniesiony przez skarżącego argument jakoby decyzja nakazowa była niewykonalna w chwili jej wydania. Jak się wskazuje w orzecznictwie (por.np. wyrok NSA z 2 września 2016 r., I OSK 698/15), taka niewykonalność musi być wynikiem nieusuwalnych przeszkód technicznych lub prawnych, nie zaś innych trudności technicznych lub ekonomicznych, choćby i bardzo poważnych. Ze stanu faktycznych leżącego u podstaw komentowanego wyroku nie wynika, aby takie przeszkody zaistniały w omawianej sprawie.
