Nowe przepisy mają ułatwić rolnikom podejmowanie działalności nierolniczej w budynkach zagrodowych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Dla takich przypadków przewidziano w nowelizacji uproszczoną procedurę.
Z dniem 1 stycznia br. weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Wprowadziła ona nową, uproszczoną względem zwykłego trybu procedurę wyłączania gruntów z produkcji rolniczej zakładającą:
- możliwość wyłączenia z produkcji rolniczej gruntów klas I-III – bez wcześniejszego uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pozwalającego na nierolnicze wykorzystanie gruntów rolnych klas I-III;
- zwolnienie z obowiązku wnoszenia opłat związanych z wyłączeniem gruntów z produkcji (należności i opłaty rocznej).
Kogo dotyczy zmiana?
Uproszczona procedura wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej dotyczy rolników, którzy:
- zamierzają wyłączyć z produkcji rolniczej część gruntów pod zabudową zagrodową (z zastrzeżeniem, że powierzchnia tych gruntów nie może przekroczyć 30 proc. całkowitej powierzchni gruntu rolnego pod zabudową zagrodową, a maksymalny wyłączany obszar to 0,05 ha); a jednocześnie
- zobowiążą się do dalszego prowadzenia gospodarstwa rolnego, w skład którego wchodzi dana zabudowa zagrodowa.
Kwestie proceduralne
Aby skorzystać z uproszczonej procedury, należy złożyć do właściwego starosty wniosek o wyłączenie danych gruntów z produkcji rolniczej, w terminie 30 dni przed dniem planowanego podjęcia pozarolniczej działalności. Jednocześnie z wnioskiem należy złożyć powiadomienie o zamiarze wykonywania pozarolniczej działalności.
W powiadomieniu należy wskazać dane działki ewidencyjnej pod zabudową zagrodową, a do tego dołączyć plan budynków i urządzeń tworzących zabudowę zagrodową, ze wskazaniem:
- budynków i urządzeń, w których będzie wykonywana działalność inna niż działalność rolnicza,
- całkowitej powierzchni zabudowy zagrodowej oraz
- powierzchni, na której będzie wykonywana działalność inna niż działalność rolnicza.
W postępowaniach dot. wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2021 r. zastosowanie znajdą przepisy sprzed nowelizacji.
Jakie sankcje?
Prowadzenie w zabudowie zagrodowej działalności innej niż działalność rolnicza zagrożone jest karą pieniężną w wysokości od 5 tys. zł do nawet 30 tys. zł. Kary zasilać mają budżet powiatu.
Podobnie, z surowymi sankcjami należy liczyć się, w przypadku niewykonywania zobowiązania do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Niewykonanie zobowiązania skutkuje uznaniem, że grunty rolne pod zabudową zagrodową zostały wyłączone niezgodnie z ustawą (co w pierwszej kolejności wiąże się z koniecznością zapłaty opłaty w wysokości podwójnej należności za wyłączenie gruntów z produkcji).
Ocena regulacji
Omawiane zmiany – do co ich istoty – należy ocenić pozytywnie. Uproszczą one podejmowanie przez rolników, domowników, małżonków rolników, działalności nierolniczej na gruntach rolnych. Zniknie jedna z barier utrudniających działalność przedsiębiorczym rolnikom czy ich małżonkom. Sama redakcja najistotniejszego w całej nowelizacji przepisu art. 12b ustawy pozostawia jednak wiele do życzenia. Pomieszaniu uległy tam kwestie materialne i proceduralne, co z pewnością przysporzy problemów w korzystaniu z nowej procedury zwykłym rolnikom. Z przepisu nie wynika nawet wprost, że wprowadza on nową uproszczoną procedurę (dopiero jego lektura w kontekście całej ustawy pozwala na wyciągnięcie takiego wniosku).
Ponadto, po wejściu w życie nowelizacji, należy spodziewać się większego zainteresowania organów administracji kwestią wyłączenia gruntów. Rolnicy powinni zatem sumiennie podejść do obowiązku zawiadomienia starosty o podjęciu w zabudowie zagrodowej działalności innej niż rolnicza.
Podstawa prawna:
Ustawa z 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (DzU z 2021 r., poz. 2163)
Rzeczpospolita, autorzy: Bartłomiej Dębski, Paula Lewicka
