W dniu 23 kwietnia 2024 r. Parlament Europejski przyjął Rozporządzenie w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Kolejno regulacja w brzmieniu ustalonym przez Parlament przekazana zostanie Radzie, która zdecyduje o zatwierdzeniu lub zmianie stanowiska Parlamentu. Nowe przepisy mają mieć zastosowanie po upływie 18 miesięcy od daty publikacji. Rozporządzenia UE stosuje się bezpośrednio.
Już obecnie, przy zawieraniu umów długoterminowych (np. najem, dzierżawa, roboty budowlane, umowy ramowe) należy uwzględnić, że Rozporządzenie będzie miało do nich zastosowanie, jeżeli rozliczenia dokonywane będą w trakcie jego obowiązywania.
Katalog transakcji, do których stosować można przepisy Rozporządzenia
Rozporządzenie ma zastosowanie do płatności w transakcjach prowadzących do dostawy towarów lub świadczenia usług i obejmuje np. także zobowiązania wynikające z umów ubezpieczeniowych (z wyłączeniem wypłaty odszkodowań).
Modyfikacja terminów płatności
Rozporządzenie ustala, że termin płatności określony w umowie nie może być dłuższy niż 30 dni od daty doręczenia faktury i dostawy towarów. Przedłużenie terminu będzie możliwe do 60 dni, jeżeli zostało to wyraźnie określone w umowie, a w odniesieniu do towarów sezonowych lub charakteryzujących się wolną rotacją – do 120 dni. Komisja Europejska określi definicje towarów sezonowych oraz wolno rotujących.
Odsetki
Skutkiem przekroczenia terminu płatności będzie automatyczne naliczanie odsetek wstecz tj. od daty otrzymania przez nabywcę faktury albo odbioru przez niego towarów lub usług. Rozporządzenie określa, iż wysokość odsetek za opóźnienia w płatnościach będzie równa stopie referencyjnej powiększonej o 8 punktów procentowych (obniżenie odsetek określonych w polskiej tzw. ustawie zatorowej o 2 punkty procentowe).
Rozporządzenie nie zezwala na zrzeczenie się prawa do odsetek z tytułu opóźnionej płatności.
Rekompensata tytułem kosztów odzyskiwania należności
Wysokość zryczałtowanej kwoty rekompensaty wynikającej z przekroczenia terminu płatności, zostanie zwiększona do:
- 50 euro za każdą pojedynczą transakcję handlową w wysokości od 0 do 1500 euro,
- 100 euro za każdą pojedynczą transakcję handlową w wysokości od 1501 euro do 15 000 euro,
- 150 euro za każdą pojedynczą transakcję handlową powyżej 15 000 euro.
Rozporządzenie nie zezwala na zrzeczenie się przez dostawcę prawa do rekompensaty.
Warunki przeprowadzania procedur odbiorowych
Weryfikacja zgodności z umową dostarczonego towaru lub świadczonych usług, nie może trwać dłużej niż 30 dni, przy czym dokonywanie odbioru/weryfikacji zgodności z umową musi być przewidziane w przepisach prawa tylko dla koniecznych przypadków, a umowa musi określać szczegóły tej procedury i okres jej trwania.
Aktualizacja obowiązków generalnego wykonawcy w zamówieniach publicznych
Regulacja nakłada na generalnego wykonawcę obowiązek udowodnienia zamawiającemu, w terminie 30 dni, iż dokonał płatności na rzecz bezpośredniego podwykonawcy. Brak otrzymania dowodu zobowiązuje zamawiającego do zawiadomienia organów egzekwowania prawa (w Polsce będzie to zapewne Prezes UOKiK).
