Upływ terminu do wykonania określonych robót budowlanych w celu zalegalizowania samowoli budowlanej nie powoduje, że obowiązek wykonania tych robót wygasa.
Taka konkluzja wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 kwietnia 2019 r. (sygn. II OSK 2073/18), w którym sąd oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 13 marca 2018 r. (sygn. II SA/Op 543/17) dot. stwierdzenia wykonania obowiązków nałożonych w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem.
Stan faktyczny
Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (PINB) wszczął z urzędu postępowanie w sprawie legalności robót budowlanych przeprowadzonych przez inwestora w należącym do niego budynku. W toku postępowania PINB ustalił, że inwestor wykonał roboty budowlane polegające na przebudowie budynku gospodarczego w związku ze zmianą sposobu użytkowania na kotłownię wraz z wybudowaniem komina i podłączeniem go do kotła centralnego ogrzewania. Inwestor nie uzyskał pozwolenia na przeprowadzenie ww. prac.
W dalszej kolejności PINB nałożył na inwestora obowiązek wykonania i przedłożenia we wskazanym terminie inwentaryzacji budowlanej powykonawczej oraz orzeczenia technicznego wykonanych robót budowlanych. Od tej decyzji odwołanie złożyły osoby przeciwne inwestycji inwestora.
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego (WINB) uchylił w całości decyzję PINB i nakazał, na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane, wykonanie robót budowlanych ściśle określonych w treści decyzji, oraz przedłożenie powykonawczej inwentaryzacji budowlanej oraz orzeczenia technicznego, sporządzonego przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi, dotyczących wykonanych robót, we wskazanym terminie. Decyzja WINB nie została zaskarżona do sądu administracyjnego.
Następnie, inwestor przedłożył do PINB m.in. orzeczenie techniczne określające stan techniczny przedmiotowego budynku. W opracowaniu poddano ocenie szereg elementów budynku: fundamenty, ściany konstrukcyjne, posadzki, strop nad pomieszczeniem kotłowni, komin centralnego ogrzewania, wentylację, stolarkę otworową. Ustalono, że ich stan techniczny jest prawidłowy, w związku z czym orzeczono, że przedmiotowy budynek wraz z kominem są w dobrym stanie.
Po przeprowadzeniu kontroli wykonanych robót PINB wydał, na podstawie art. 51 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, decyzję stwierdzającą wykonanie obowiązku nałożonego na inwestora decyzją WINB. W uzasadnieniu decyzji PINB wskazał, że inwestor wykonał wszystkie nałożone na niego obowiązki, w tym przedłożył uzupełnienie do opinii technicznej dotyczącej wykonanych robót budowlanych, sporządzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawienia budowlane. Organ wskazał, że przedłożenie dokumentacji uzupełniającej nastąpiło wprawdzie po upływie terminu wskazanego w decyzji, tym niemniej w ocenie PINB obowiązek nałożony na inwestora został należycie wykonany.
KOMENTARZ EKSPERTA
Tomasz Duchniak radca prawny, Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Komentując wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na fakt, że postępowanie przed organem nadzoru budowlanego, prowadzone na podstawie art. 50 i 51 Prawa budowlanego (tzw. postępowanie naprawcze), składa się z dwóch etapów. W ramach pierwszego etapu organ ocenia, czy wykonanie nielegalnie roboty można doprowadzić do stanu zgodnego z prawem. Jeżeli uzna, że jest to możliwe, wówczas „nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania” (art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego). Taka sytuacja miała miejsce w komentowanej sprawie. W drugim etapie postępowania organ sprawdza, czy obowiązek nałożony na inwestora został przez niego wykonany. Jeżeli obowiązek wykonany został, wówczas organ wydaje decyzję o stwierdzeniu wykonania obowiązku (art. 51 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego). W przypadku niewykonania obowiązku organ nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego (art. 51 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego). W omawianej sprawie WSA i NSA słusznie przyjęły, że wykonanie obowiązku – co prawda po upływie terminu, lecz przed wydaniem jednej z powyższych decyzji z art. 51 ust. 3 -nie naruszało prawa. Nakazanie rozbiórki jedynie z tego powodu, że został przekroczony termin w sytuacji, gdy sam obowiązek został należycie wykonany byłoby zbyt daleko idące i sprzeczne z celem regulacji. Przedstawione w omawianej sprawie stanowiska WSA i NSA wpisują się w dominującą linię orzeczniczą sądów administracyjnych w tym aspekcie.
