WPROWADZENIE
Czym są czynności sprawdzające i jak bardzo różnią się od kontroli podatkowej? Czy warto bać się każdego kontaktu ze strony Urzędu Skarbowego?
Urzędy Skarbowe coraz częściej korzystają z instytucji „czynności sprawdzających”. Jest to mniej sformalizowany i uciążliwy sposób na sprawdzenie podatnika niż kontrola podatkowa. W ostatnim roku, właśnie dzięki czynnościom sprawdzającym udało się zmniejszyć ilość przeprowadzonych kontroli nawet do 15 %.
Czynności sprawdzające są porównywane do kontroli wstępnej, której istota polega na weryfikowaniu oraz konfrontowaniu informacji pochodzących z różnych źródeł
Początkiem czynności sprawdzających jest wezwanie, zazwyczaj w formie pisemnej choć często zdarza się, że dla zaoszczędzenia czasu urzędnik kontaktuje się z przedsiębiorcą telefonicznie. W rozmowie (lub piśmie) prosi on o wyjaśnienie nieścisłości, które odkrył w czasie swojej pracy. Przedsiębiorca, często nieświadomy popełnionego błędu, może w czasie trwania czynności sprawdzających bez problemów rozwiać wątpliwości (np. przedstawiając stosowne wytłumaczenie, dodatkową dokumentację etc.) lub nanieść niezbędne korekty do swoich deklaracji.
Zasadniczą cechą czynności sprawdzających jest fakt, że o ich zakończeniu Urząd Skarbowy nie ma obowiązku informowania przedsiębiorcy. Dlatego w tym wypadku domniemuje się, że brak dalszego kontaktu oznacza zakończenie prowadzonych czynności ze skutkiem dla nas pozytywnym.
Przesłanki do wszczęcia czynności podatkowych:
- wystąpienie błędów w złożonej deklaracji,
- brak złożenia deklaracji w terminie,
- nieterminowe wpłacanie podatków,
- wykazanie zwrotu podatku w złożonej deklaracji,
- kontrola podatkowa u kontrahenta,
- skorzystanie z ulg podatkowych,
- poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe,
- podejrzenie nieujawnionych źródeł przychodu.
PRAWA I OBOWIĄZKI PODCZAS CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCYCH
- Błędy w deklaracji
Przede wszystkim, gdy organ podatkowy podczas weryfikacji złożonej deklaracji, organ podatkowy stwierdzi, że zawiera ona błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki albo też, że wypełniona została niezgodnie z wymogami, to organ podatkowy ma dwie możliwości. Działania te uzależnione są od charakteru oraz zakresu uchybień.
- Organ podatkowy dokonuje korekty deklaracji, poprzez naniesienie stosownych poprawek lub uzupełnień. Organ podatkowy dokonuje korekty deklaracji, jeśli zmiana kwoty rozliczenia wykazanego w deklaracji nie przekracza 5000 zł. Gdy organ podatkowy skorzysta z tego prawa, wówczas musi przesłać kopię korekty deklaracji wraz z informacją jakie zmiany dokonano. Podatnik po otrzymaniu korekty, może się z nią zgodzić lub wnieść w ciągu 14 dnia sprzeciw. Wniesienie sprzeciwu anuluję korektę, którą dokonał organ.
- Organ podatkowy zwraca się do podatnika o dokonanie korekty, jeśli w wyniku korekty wartość zmiany kwoty rozliczenia wykazanego w deklaracji przekracza 5000 zł. Oprócz tego, organ zwraca się o złożenie wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość.
- Brak deklaracji
W sytuacji gdy podatnik, nie złoży w ustawowym terminie deklaracji, pomimo ciążącego na nim obowiązku, organ podatkowy może żądać złożenia wyjaśnień lub wezwać do jej złożenia. W takiej sytuacji podatnik nie będzie miał już prawa do złożenia czynnego żalu.
- Wykazanie zwrotu podatku w złożonej deklaracji
Czynności sprawdzające mogą być również przeprowadzone, jeśli podatnik w deklaracji wskazał zwrot podatku. Organ w takim wypadku podejmie czynności sprawdzające, gdy zasadność zwrotu wymaga weryfikacji. Prawem organu w tym przypadku będzie możliwość przedłużenia zwrotu podatku. Przedłużenie terminu następuje w formie postanowienia. Na postanowienie przysługuje zażalenie, które można wnieść w ciągu 7 dni od dnia jego otrzymania.
- Skorzystanie z ulg podatkowych
Jeśli strona skorzystała z ulg, na podstawie określonych dokumentów, organ ma prawo zwrócić się do strony o ich okazanie bądź złożenie fotokopii. Dokumenty te muszą być wymienione w przepisach prawa podatkowego. Organ ma możliwość żądania informacji od banków zakładów ubezpieczeń, funduszy inwestycyjnych i dobrowolnych funduszy emerytalnych, oraz od domów maklerskich, banków prowadzących działalność maklerską, towarzystw funduszy inwestycyjnych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, informacji o skorzystaniu przez stronę z ulg podatkowych.
- Wydatki na cele mieszkaniowe
W przypadku gdy podatnik poniósł np. wydatki na cele mieszkaniowe, to organ ma prawo dokonać oględzin lokalu mieszkalnego. Oględziny lokalu mieszkalnego, mogą być dokonane jeśli jest to niezbędne do zweryfikowania stany faktycznego. Zaś same oględziny dokonuje się za zgodą podatnika. Organ podatkowy ustala termin oględzin z podatnikiem. Samo ustalenie dokumentuje się w formie adnotacji. Adnotacja zamieszczana jest w aktach sprawy. Natomiast z samych oględzin sporządza się protokół.
- Kontrola podatkowa u kontrahenta
Czynności sprawdzające mogą być również poprowadzone u kontrahenta podatnika. Będziemy mówić w takim przypadku o kontroli krzyżowej. Dzieje się tak jeśli u naszego kontrahenta np. jest prowadzona kontrola. Wówczas organ podatkowy może się zwrócić do nas o przedstawienie dokumentów, w zakresie objętym kontrolą naszego kontrahenta. Poprzez takie czynności organ weryfikuje ich prawidłowość i rzetelność. Czynności te dokumentowane są w protokole. Ważne, podatnik wezwany do złożenia/okazania dokumentów jest zobowiązany tego dokonać. W przypadku uchylenia się z tego obowiązku, naraża się na karę porządkową.
