ORZECZENIE:
Jeśli postępowanie administracyjne dotyczy tymczasowego obiektu budowlanego wybudowanego pomimo zgłoszenia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, to organ nadzoru budowlanego winien wydać nakaz rozbiórki tego obiektu na podstawie art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, a nie art. 48 ust. 1 tej ustawy.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 sierpnia 2017 r. (IIOSK 2167/16), w którym oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 11 maja 2016 r. (IISA/Sz1398/15).
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. Inwestor zgłosił w starostwie powiatowym budowę namiotu o konstrukcji aluminiowej o wymiarach 12 m x 15 m. Od tego zgłoszenia starosta wniósł sprzeciw. Inwestor złożył odwołanie od sprzeciwu, ale wojewoda utrzymał sprzeciw w mocy. Pomimo sprzeciwu, inwestor zrealizował inwestycję określoną z zgłoszeniu. A zawiadomiony o tym powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (PINB) wszczął postępowania w sprawie zgodności z prawem wybudowania tej inwestycji. PINB potwierdził, że namiot został wzniesiony pomimo sprzeciwu organu administracji architektoniczno-budowlanej, i że stanowi on tymczasowy obiekt budowlany. Ponadto, PINB ustalił, że dla terenu, na którym posadowiony jest ów namiot obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zakazuje on jednak w tym miejscu lokalizowania tymczasowych obiektów budowlanych. W konsekwencji, wybudowany namiot sprzeczny jest z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. PINB wydał więc decyzję na podstawie art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego nakazującą rozbiórkę namiotu.
Od decyzji PINB odwołanie złożył inwestor. Jednak organ odwoławczy – wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego (WINB)– utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. WINB wskazał, że właściwe postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zakazują budowy tymczasowych obiektów budowlanych, w tym zlokalizowanych na 120 dni, z wyjątkiem miejsc określonych na rysunku planu. Obszar, na którym zlokalizowany jest sporny namiot położony jest poza wyznaczonymi na planie strefami lokalizacji tymczasowych obiektów budowlanych. Tym samym zdaniem organu odwoławczego dokonane przez inwestor zgłoszenie zamiaru posadowienia tymczasowego obiektu budowlanego jest sprzeczne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem WINB uzasadnia to konieczność wydania decyzji nakazującej rozbiórkę wykonanej już inwestycji.
Od decyzji WINB inwestor złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. WSA oddalił jednak tę skargę. Sąd uznał, że zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego, pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Budowa, o jakiej mowa w powyższym przepisie wymaga natomiast zgłoszenia właściwemu organowi (zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego). Natomiast zgodnie z art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Jeżeli budowa, o której mowa w powyżej, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, właściwy organ nakłada na inwestora obowiązek przedłożenia określonych w tym przepisie dokumentów. Brak spełnienia powyższego obowiązku skutkuje koniecznością wydania nakazu rozbiórki.
Przedmiotowy obiekt tymczasowy (namiot) został wykonany pomimo wniesienia sprzeciwu od zgłoszenia do organu administracji architektoniczno-budowlanej. WSA stwierdził, że organy słusznie uznały, iż legalizacja tego obiektu nie jest możliwa. Obiekt ten narusza bowiem przepisy o planowaniu przestrzennym, w tym miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. WSA zgodził się przy tym ze skarżącym inwestorem, że organy błędnie powołały w swoich rozstrzygnięcia podstawę prawną, gdyż powinien nią być art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, a nie art. 48 ust. 1 tej samej ustawy. Jednak zdaniem WSA wadliwość ta nie wpływa ostatecznie na wynik sprawy, ponieważ oba przepisy nakazują obowiązek rozbiórki w przypadku braku zgodności wykonanej inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
Od wyroku WSA inwestor złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA podzielił jednak stanowisko WSA i oddalił skargę kasacyjną. NSA stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy prowadzone postępowanie administracyjne dotyczyło tymczasowego obiektu budowlanego wybudowanego pomimo zgłoszenia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, to organ nadzoru budowlanego winien wydać nakaz rozbiórki tego obiektu na podstawie art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, a nie art. 48 ust. 1 tej ustawy. Oba przepisy w identyczny sposób określają warunki, od których zależy możliwość wdrożenia postępowania legalizacyjnego. Oba przepisy wskazują m.in. , że wdrożenie tego postępowania uzależnione jest m.in. od tego, aby inwestycja zgodna była z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponieważ przedmiotowa inwestycja naruszała ustalenia planu miejscowego, niedopuszczalne było zalegalizowanie tej inwestycji. W konsekwencji nakaz rozbiórki był zasadny.
sygnatura akt II OSK 2167/16
> KOMENTARZ EKSPERTA
Tomasz Duchniak radca prawny Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Podzielam stanowisko zaprezentowane w komentowanym wyroku NSA. Organy nadzoru budowlanego niewątpliwie błędnie powołały podstawę prawną decyzji nakazującej rozbiórkę spornej inwestycji. Przytoczony przez organy art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego nie mógł mieć zastosowania w stanie faktycznym omawianej sprawy, ponieważ przepis ten nie obejmuje sytuacji wykonania tymczasowego obiektu budowlanego pomimo zgłoszenia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Takie zdarzenie jest natomiast przedmiotem regulacji art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego, na co słusznie zwróciły uwagę WSA i NSA. Pomimo jednak wadliwe powołanej podstawy prawnej, rozstrzygnięcie organów nakazujące rozbiórkę było słuszne. Jest tak, gdyż oba przepisy formułują podobne warunki, od których spełnienia uzależnione jest zalegalizowanie wykonanego obiektu. Jednym z tych warunków jest zgodność zamierzenia budowlanego z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (zob. art. 48 ust. 2 i art. 49b ust. 2 Prawa budowlanego). Ponieważ przedmiotowa inwestycja naruszała ustalenia planu miejscowego, nakaz rozbiórki okazał się konieczny.