Gdy decyzja organu odwoławczego doręczana jest w trybie obwieszczenia, dopuszczalne jest wniesienie od niej sprzeciwu (lub wniesienie skargi) do wojewódzkiego sądu administracyjnego po publicznym obwieszczeniu decyzji, lecz przed upływem 14 dni od jego dokonania.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 14 marca 2018 r. (II OSK 364/18), w którym uchylił postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 grudnia 2017 r. (sygn. VII SA/Wa 763/17).
Postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym. Inwestor (spółka A) uzyskał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla zamierzonej inwestycji. Przeciwnik tej inwestycji (spółka B) złożył odwołanie od tej decyzji. Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego organ II instancji (samorządowe kolegium odwoławcze; SKO) wydał decyzję o uchyleniu zaskarżonej decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Decyzja SKO została doręczona w drodze przesyłki listowej inwestorowi (spółce A). Ponadto, o wydaniu decyzji zawiadomiono strony w drodze obwieszczenia umieszczonego na tablicy ogłoszeń SKO (co nastąpiło 7 września 2017 r.), a także na tablicy ogłoszeń organu I instancji (urzędu miasta) – w dniu 13 września 2017 r. oraz w Biuletynie Informacji Publicznej tego urzędu miasta – również 13 września 2017 r.
W dniu 20 września 2017 r. oponent inwestycji (spółka B) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sprzeciw od decyzji SKO. WSA wydał jednak postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu spółki B. WSA zwrócił uwagę, że w przedmiotowej sprawie dokonywanie przez organy administracji czynności procesowych – w tym doręczane decyzji – następowało na podstawie art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zgodnie z którym, jeżeli liczba stron postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przekracza 20, stosuje się przepis art. 49 ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (KPA). Zgodnie z tym ostatnim przepisem, strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia.
WSA zwrócił uwagę, że w analizowanej sprawie doręczenie decyzji do inwestora nastąpiło poprzez operatora pocztowego, natomiast pozostałe strony zostały zawiadomione przez obwieszczenie. Obwieszczenie o wydaniu decyzji zostało zamieszczone 7 września 2017 r. na tablicy ogłoszeń SKO, oraz dwukrotnie 13 września 2017 r. – na tablicy ogłoszeń organu I instancji (urzędu miasta) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej tego organu.
Zdaniem WSA od ostatniej z tych dat (13 września) należy liczyć bieg terminu 14 dni, z upływem którego (stosownie do cytowanego art. 49 KPA) należy przyjąć, że doszło do skutecznego zawiadomienia o wydaniu decyzji. Tym samym, w ocenie WSA, spółka B skutecznie o wydaniu decyzji została zawiadomiona w dniu 27 września 2017 r. Ponieważ spółka ta złożyła sprzeciw od decyzji SKO już w dniu 20 września 2017 r., złożenie sprzeciwu nastąpiło przedwcześnie. W konsekwencji WSA uznał, że wniesieniu sprzeciwu było niedopuszczalne (stosownie do art. 58 § 1 pkt 6 i § 3 w zw. z art. 64c § 1 i art. 64b § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Uzasadniało to odrzucenie sprzeciwu spółki B.
Z tym rozstrzygnięciem nie zgodziła się spółka B. Złożyła ona skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie (NSA). Zdaniem skarżącej spółki WSA błędnie przyjął, że niedopuszczalne było złożenie sprzeciwu od decyzji po jej ogłoszeniu, lecz przed upływem 14-dniowego terminu, o którym mowa w art. 49 KPA. W ocenie skarżącej, należy wziąć pod uwagę art. 110 § 1 KPA, zgodnie z którym organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Zdaniem skarżącej spółki, w świetle tego przepisu odrzucenie sprzeciwu z powodu jego przedwczesności w takim przypadku jest skutkiem zbyt rygorystycznym dla strony.
NSA uwzględnił skargę kasacyjną i uchylił zaskarżone postanowienie WSA. NSA zwrócił uwagę, że przewidziana w art. 49 KPA forma doręczenia decyzji jest rozwiązaniem nadzwyczajnym, stanowiącym odstępstwo od zwykłego doręczenia decyzji indywidualnie – poprzez operatora pocztowego. Zdaniem NSA z przepisu art. 49 wynika, że z upływem 14-dniowego terminu uważa się, iż skutecznie dokonano doręczenia decyzji. Jednak – inaczej niż w przypadku, gdy doręczenie dokonywane jest bezpośrednio – cytowany przepis określa najpóźniejszą datę, w której czynność została dokonana, tj. w analizowanym przypadku – decyzja uważana jest za doręczoną. Jeżeli jednak środek zaskarżenia od decyzji (tu: sprzeciw) wniesiony jest przed upływem tego 14-dniowego terminu, to, o ile decyzja weszła do obrotu prawnego, jego wniesienie nie jest niedopuszczalne (sprzeciw nie jest przedwczesny). Zdaniem NSA, wejście decyzji do obrotu prawnego nie jest uzależnione od prawidłowego (zgodnego z prawem) doręczenia, lecz od samego dokonania czynności doręczenia, która polega na uzewnętrznieniu woli organu wobec podmiotu usytuowanego poza organem administracji i to niekoniecznie nawet wobec jej adresata.
sygnatura akt: akt II OSK 364/18
KOMENTARZ EKSPERTA
Tomasz Duchniak, radca prawny, Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Komentowane orzeczenie NSA dotyczy szczególnego uprawnienia organu w zakresie zawiadamiania o wydaniu decyzji administracyjnej, wynikającego z art. 49 KPA. Przewidziany w tym przepisie sposób zawiadamiania o wydaniu decyzji (lub o innych czynnościach procesowych) zawiera swego rodzaju fikcję prawną. Fikcja ta zakłada, że doręczenie „uważa się za dokonane” po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia decyzji. Innymi słowy, w takim przypadku przyjmuje się (mimo że sama decyzja faktycznie nie jest doręczana), że po upływie ww. 14-dniowego terminu strona postępowania została skutecznie zawiadomiona o wydaniu decyzji (decyzję jej „doręczono”). Jak nietrudno zauważyć, takie zawiadomienie (doręczenie) w istotnie mniejszym stopniu chroni strony postępowania aniżeli w przypadku, gdy doręczenie decyzji dokonywane jest osobiście (za pośrednictwem operatora pocztowego). Dlatego też przepisy uprawniają organy do zastosowania tej formy doręczenia jedynie w tych postępowaniach, w których przepis szczególny wyraźnie na to wskazuje. W realiach omawianej sprawie takim przepisem był art. 74 ust. 3 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
