ORZECZNICTWO:
W toku postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach którego przeprowadzana jest ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, należy zapewnić społeczeństwu możliwość złożenia, w ustawowo określonym terminie, uwag i wniosków. Termin ten ma charakter materialnoprawny. Złożenie uwag i wniosków po jego upływie oznacza, że nie podlegają one rozpatrzeniu przez organ administracji prowadzący postępowanie. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 czerwca 2017 r. (IIOSK 2701/15),w którym oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 10 czerwca 2015 r. (IISA/Sz 1013/14).
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym. Inwestor złożył wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji polegającej na budowie instalacji do odzysku odpadów, w której prowadzona będzie produkcja nawozu organicznego. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego i zebraniu materiału dowodowego, w tym raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, burmistrz odmówił wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Burmistrz stwierdził, że ww. raport zawiera zasadnicze braki, co wyklucza dopuszczalność wydania decyzji pozytywnej dla inwestora.
Od decyzji odmownej burmistrza odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO) złożył inwestor. Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego SKO uchyliło decyzję burmistrza w całości i ustaliło środowiskowe uwarunkowania dla planowanego przedsięwzięcia. W ocenie SKO zgromadzony w sprawie materiał dowodowy (w tym raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko) wskazuje, że realizacja przedsięwzięcia nie spowoduje ograniczeń w korzystaniu z sąsiednich nieruchomości, nie pogorszy warunków środowiskowych, nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu, a wpływ inwestycji na środowisko zamknie się w granicach terenu, do którego tytułem prawnym dysponuje inwestor.
Od decyzji SKO skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie złożyło stowarzyszenie przeciwne planowanej inwestycji. W skardze stowarzyszenie podniosło m.in. że w toku postępowania odbyły się rozprawy administracyjne, w których udział wzięli m.in. przedstawiciele zainteresowanego społeczeństwa. Podczas tych rozpraw, a także po nich, składali oni liczne uwagi i wnioski dotyczące przedmiotowego postępowania. Zdaniem stowarzyszenia SKO zignorowało jednak te wnioski i uwagi, ponieważ w wydanej przez siebie decyzji organ odwoławczy w ogóle do tych wniosków i uwag się nie odniósł. W ocenie stowarzyszenia SKO sprzecznie z prawem zignorowało złożone wnioski i uwagi, co sprawia, że decyzja SKO jest wadliwa.
WSA nie podzielił argumentów stowarzyszenia i oddalił skargę. Sąd uznał, że SKO nie zanegowało ani zasadności, ani prawidłowości przeprowadzonych rozpraw administracyjnych. Jak wskazał WSA, organ odwoławczy prawidłowo stwierdził, że wnioski i uwagi składane przez społeczeństwo na tych rozprawach nie podlegały rozpatrzeniu z uwagi na ich złożenie po upływie 21-dniowego terminu. Przekroczenie tego terminu ma negatywne konsekwencje dla podmiotu, który dopuścił się jego przekroczenia. Dlatego SKO miał podstawę, aby nie brać pod uwagę uwag i wniosków złożonych na rozprawach administracyjnych i po ich odbyciu, a zatem złożonych po upływie ww. terminu.
Od wyroku WSA stowarzyszenie złożyło skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten uznał jednak wyrok WSA za prawidłowy i oddalił skargę kasacyjną. NSA uznał za zasadne stanowisko sądu I instancji uznające za prawidłowe pominięcie uwag i wniosków społeczeństwa zgłoszonych na rozprawach administracyjnych, a także po nich. Wnioski i uwagi społeczeństwa powinny być, zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 7 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zgłoszone w terminie 21 dni.
Rozprawy administracyjne, podczas których przedstawiciele społeczeństwa złożyli swe wnioski i uwagi, odbyły się po tym terminie. Zgodnie z art. 35 ww. ustawy, uwagi lub wnioski złożone po upływie terminu, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 7 ustawy, pozostawia się bez rozpatrzenia. Tym samym organy administracji zgodnie z prawem pominęły wnioski i uwagi przedstawicieli społeczeństwa. W ocenie NSA ww. termin ustawowy na złożenie przez społeczeństwo uwag i wniosków ma charakter materialnoprawny, a nie procesowy. NSA zaznaczył również, że powyższy termin nie dotyczy stron postępowania, które mogły zgłaszać uwagi i wnioski także po upływie 21-dniowego terminu.
KOMENTARZ:
Tomasz Duchniak radca prawny Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Komentowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyka zagadnienia uczestnictwa społeczeństwa w wydawaniu decyzji administracyjnych istotnych z punktu widzenia ochrony środowiska, a zatem decyzji mogących mieć znaczenie dla każdego. Z tego też powodu w ustawie z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, przewidziano, że każdy ma prawo uczestniczenia, na warunkach określonych ustawą, w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa – a takim postępowaniem jest postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej, w ramach którego przeprowadzana jest ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Prawo to obejmuje również możliwość złożenia uwag i wniosków w terminie ściśle określonym ustawą. W związku z nowelizacją ww. ustawy, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r., termin ustawowy do złożenia uwag i wniosków obecnie wynosi 30 dni (komentowany wyrok wydany był na gruncie wcześniejszego stanu prawnego przewidującego termin 21-dniowy). Ustawa przewiduje również, że uwagi lub wnioski złożone po upływie ww. terminu pozostawia się bez rozpatrzenia.
Należy zgodzić się ze stanowiskiem NSA wskazującym, że złożenie uwag lub wniosków przez społeczeństwo po upływie tego terminu musiało skutkować pozostawieniem ich bez rozpoznania. Na tę słuszną konkluzję nie mógł mieć wpływu fakt, że wnioski i uwagi zostały złożone podczas rozpraw administracyjnych poświęconych sprawie spornej inwestycji. Ustawa nie przyznaje dodatkowych uprawnień społeczeństwu do składania uwag i wniosków na rozprawach administracyjnych (lub po ich zakończeniu) odbywających się poza terminem ustawowym. Ponadto, jak się wydaje, ustawowy termin na przedstawienie przez przedstawicieli społeczeństwa uwag lub wniosków jest wystarczająco długi, aby mogli oni wyrazić swoje stanowisko i przedstawić stosowne wnioski dotyczące przedmiotu postępowania.