NSA: Przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych nakazują użytkowanie budynku mieszkalnego wielorodzinnego w sposób zapewniający nieograniczanie oświetlenia dziennego mieszkań.
Ponadto przepisy te dopuszczają zainstalowanie na takim budynku urządzeń i nośników reklamowych, o ile nie ograniczają one oświetlenia dziennego mieszkania. W przypadku zainstalowania urządzeń i nośników reklamowych na budynku nie ma znaczenia, w jakim stopniu urządzenia i nośniki ograniczają oświetlenie dzienne mieszkania. Przepisy te zakazują jakiegokolwiek, choćby niewielkiego, ograniczania oświetlenia. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 czerwca 2017 r. (IIOSK 2836/16), w którym oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 27 lipca 2016 r. (IISA/ Po 1049/15).
Skuteczne zgłoszenie
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym. W celu zainstalowania na elewacji czterokondygnacyjnego budynku o funkcji mieszkalnej, handlowej i usługowej baneru reklamowego inwestor dokonał zgłoszenia do prezydenta miasta zamiaru wykonania robót budowlanych określonych jako montaż siatki zabezpieczającej z nadrukiem reklamowym. Zgłoszenie zostało skutecznie wniesione, ponieważ sprzeciw od tego zgłoszenia, wniesiony przez prezydenta miasta, został uchylony przez wojewodę. Inwestor zainstalował baner reklamowy na elewacji budynku. Następnie powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (PINB),po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie zgodności z prawem wykonania robót budowlanych, na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 i ust. 7 Prawa budowlanego wydał decyzję nakazującą inwestorowi doprowadzenie ww. budynku do stanu poprzedniego poprzez demontaż urządzenia reklamowego zainstalowanego na elewacji tego budynku. PINB ustalił, że w budynku inwestora na piętrach od II do IV oraz na poddaszu znajdują się mieszkania. Inwestor zainstalował urządzenie reklamowe składające się z baneru reklamowego od linii okien pierwszego piętra do dolnej krawędzi dachu, a także zainstalował lampy oświetlające. Budynek wpisany jest do rejestru zabytków oraz znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, a miejski konserwator zabytków nie wyraził zgody na przedmiotową inwestycję. Nadto, PINB ustalił, że na elewacji budynku w badanym okresie żadnych robót remontowych nie prowadzono. W rezultacie, PINB stanął na stanowisku, że pomimo iż instalacja urządzenia reklamowego nastąpiła po uprzednim urzędowym zgłoszeniu, to wykonana została z naruszeniem prawa, tj. § 14 a rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, ponieważ ogranicza oświetlenie dzienne mieszkań.
Bez zgody konserwatora
Od decyzji PINB inwestor złożył odwołanie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego (WINB). Organ odwoławczy podzielił jednak stanowisko PINB i utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. WINB podkreślił, że urządzenie reklamowe zasłania okna lokali mieszkalnych na II, III i IV kondygnacji oraz że instalacja została wykonana bez zgody konserwatora zabytków. Ponadto WINB zauważył, że nie były prowadzone roboty remontowe oraz że baner znajduje się w odległości ponad 1m od elewacji, i w związku z tym także z tego powodu nie może być uznany za siatkę zabezpieczającą roboty remontowe.
Naruszenie przepisów rozporządzenia
Na decyzję WINB inwestor złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. W skardze inwestor podniósł m.in. ,że skoro urządzenie reklamowe zostało zainstalowane na podstawie zgłoszenia, to należało zastosować § 14a ust. 4 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym przepisu nakazującego użytkowanie budynku mieszkalnego wielorodzinnego w sposób zapewniający nieograniczanie oświetlenia dziennego mieszkań nie stosuje się w przypadku wykonywania robót budowlanych dotyczących elewacji tego budynku.
WSA nie podzielił argumentów inwestora i oddalił skargę. Sąd uznał, że zrealizowana przez inwestora inwestycja, mimo że została wcześniej zgłoszona do urzędu miasta, naruszała przepisy prawa, tj. w szczególności § 14a ust. 3 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, ponieważ ograniczała oświetlenie dzienne mieszkań w budynku. Sąd uznał za trafne ustalenia organów nadzoru budowlanego, że skoro nie były prowadzone roboty remontowe przy budynku, to nie ma zastosowania przepis § 14a ust. 4 powołanego rozporządzenia. Inwestor wywiódł skargę kasacyjną od wyroku WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Inwestor zarzucił w niej m.in.naruszenie § 14a rozporządzenia w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, wskazując, że organy powinny były uwzględnić (niewielki)stopień ograniczenia oświetlenia dziennego mieszkań przez baner reklamowy. Ponadto, inwestor zarzucił, że interpretacja § 14a ww. rozporządzenia zastosowana przez organy nadzoru budowlanego ogranicza prawo własności (tu: budynku inwestora) niezgodnie z art. 2 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP.
Zakaz ograniczania oświetlenia
NSA oddalił jednak tę skargę kasacyjną. NSA podkreślił, że z przepisów § 14 a ust. 1 i 3 ww. rozporządzenia wynika generalny zakaz ograniczania oświetlenia dziennego mieszkań w budynkach wielorodzinnych. W ocenie Sądu zgodnie z tymi przepisami nie ma prawnego znaczenia stopień ograniczenia oświetlenia dziennego mieszkań. Przepisy te zakazują jakiegokolwiek ograniczenia oświetlenia dziennego mieszkań. Stąd nawet niewielkie ograniczenie oświetlenia powinno być traktowane jako naruszenie cyt. przepisów. Ponadto zdaniem NSA wprawdzie przepisy § 14a rozporządzenia ograniczają prawa własności, to jednak ograniczenie to ma swoje źródło w przepisach ustawy, tj. art. 7 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 Prawa budowlanego. Ponadto, ograniczenie to ma na celu ochronę praw innych osób, zarówno właścicieli, jak i najemców mieszkań.
sygnatura akt II OSK 2836/16
KOMENTARZ EKSPERTA:
Tomasz Duchniak radca prawny, Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
W komentowanym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego na uwagę zasługują przede wszystkim dwie kwestie. Po pierwsze, przepisy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych zakazują jakiegokolwiek, choćby w niewielkim stopniu, ograniczania oświetlenia dziennego mieszkań w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych (z wyjątkiem wykonywania robót budowlanych dotyczących elewacji tego budynku, co jednak, jak ustaliły organy nadzoru budowlanego, w stanie faktycznym sprawy nie miało miejsca). Wniosek taki jest słuszny zarówno na gruncie wykładni literalnej, jak i celowościowej § 14 ust. 1 i 3 rozporządzenia (przepisy te zmierzają bowiem do zapewnienia należytego oświetlenia dziennego mieszkańcom budynków). Po drugie, warto zauważyć, że inwestor został zobowiązany do demontażu baneru reklamowego, mimo że uprzednio dokonał urzędowego zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych. Organy nadzoru budowlanego, a następnie sądy administracyjne uznały jednak, że pomimo dokonanego zgłoszenia roboty budowlane (instalacja urządzenia reklamowego na elewacji budynku) naruszały przepisy prawa. Sytuacja ta jest kolejnym już potwierdzeniem – i jednocześnie przestrogą dla inwestorów – że nawet dokonanie czynności urzędowej względem planowanych robót budowlanych (tu: zgłoszenia robót) nie daje pewności, że roboty te następnie nie będą kwestionowane oraz, że w konsekwencji konieczne się może okazać przywrócenie obiektu do stanu sprzed wykonania robót.