Z dniem 1 września 2020 r. wejdzie w życie nowe Rozporządzenie PE i Rady (UE) 2018/858 dotyczące homologacji i nadzoru rynku pojazdów. Rozporządzenie określa m.in. wymogi i procedury homologacji pojazdów oraz znacząco wzmacnia nadzór nad rynkiem ich dystrybucji poprzez nałożenie szeregu obowiązków na uczestników łańcucha dystrybucji pojazdów (w tym producentów, importerów jak i dystrybutorów), jak również wprowadza środki mające na celu zapobieżenie pojawieniu się w obrocie pojazdów niespełniających wymogów homologacyjnych lub stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa.
KLASYFIKACJA PODMIOTÓW
Rozporządzenie wyróżnia następujące podstawowe kategorie podmiotów uczestniczących w łańcuchu dystrybucji pojazdów:
- producent – podmiot odpowiedzialny za wszystkie aspekty homologacji, zapewnienie zgodności produkcji oraz kwestie dotyczące nadzoru rynku w odniesieniu do wyprodukowanych pojazdów;
- importer – podmiot mający siedzibę w UE, który wprowadza do obrotu pojazd wyprodukowany w państwie trzecim spoza UE;
- dystrybutor – punkt sprzedaży lub podmiot inny niż producent lub importer, który udostępnia na rynku pojazd.
OBOWIĄZKI
W Rozporządzeniu określono obowiązki poszczególnych kategorii podmiotów. Z perspektywy działających na polskim rynku generalnych importerów/dystrybutorów samochodów osobowych oraz ich autoryzowanych dealerów (które to podmioty będą klasyfikowane w zależności od struktury dystrybucji jako importerzy lub dystrybutorzy) wyróżnić należy w szczególności następujące obowiązki:
- obowiązek wprowadzania do obrotu wyłącznie pojazdów spełniających wymogi Rozporządzenia (zgodność pojazdu z homologacją typu). W przypadku wykrycia niezgodności importer/dystrybutor nie powinien wprowadzać ich do obrotu, oraz dodatkowo powinien poinformować o tym odpowiednio producenta, importera oraz organ udzielający homologacji;
- obowiązek weryfikacji czy pojazd ma ważne świadectwo homologacji a pojazdy są zaopatrzone w świadectwa zgodności, a także czy pojazd jest opatrzony wymaganym znakiem homologacji typu lub tabliczką znamionową i posiada dokumenty oraz instrukcje w języku polskim;
- obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania pojazdu, które nie wpłyną negatywnie na zgodność z Rozporządzeniem.
- Należy zwrócić uwagę, że dystrybutor oraz importer w pewnych okolicznościach mogą być traktowani jako producent (i podlegać dodatkowym obowiązkom), w szczególności gdy którykolwiek z tych podmiotów:
- udostępnia na rynku pojazdy lub jest odpowiedzialny za ich dopuszczenie na rynku pod własną nazwą lub znakiem handlowym;
- modyfikuje pojazd, układ, komponent w sposób, który może powodować utratę zgodności tych rzeczy z przepisami Rozporządzenia. W tym kontekście importerzy oraz dystrybutorzy powinni zwrócić szczególną uwagę, czy dokonywane przez nich modyfikacje pojazdu nie powodują naruszenia świadectwa homologacji pojazdu. Modyfikacje pojazdu mogą bowiem potencjalnie prowadzić do niezgodności pojazdu z homologacją (co w praktyce może oznaczać konieczność uzyskania odpowiedniej homologacji uwzględniającej modyfikację lub wstrzymanie dystrybucji pojazdu).
SANKCJE
Rozporządzenie pozostawia w gestii państw członkowskich ustanowienie przepisów dotyczących sankcji za naruszenie obowiązków przez uczestników dystrybucji. Na gruncie aktualnie obowiązującego polskiego prawa, wskazać należy przepisy Prawa o ruchu drogowym, które określają sankcje za wprowadzenie do obrotu pojazdów niezgodnych z posiadaną homologacją.
W przypadku wprowadzenia do obrotu pojazdu niezgodnego z homologacją organy Inspekcji Handlowej lub Transportowego Dozoru Technicznego mogą nałożyć karę pieniężną do 25% wartości sprzedaży. Dodatkowo odpowiedzialny podmiot jest zobowiązany do wycofania takiego pojazdu z obrotu i odkupienia pojazdu od jego właściciela.
W przypadku gdyby dany podmiot nie dokonał odkupu pojazdu, organy administracji mogą wydać decyzję o wycofaniu takiego pojazdu z obrotu. W razie niewykonania decyzji organ administracji ma prawo nałożyć kolejną karę pieniężną w wysokości nie większej niż 50% wartości sprzedaży (ceny). Pojazd raz wycofany z obrotu nie może być ponownie wprowadzony do obrotu.
