Przy ustalaniu, do jakiej kategorii terenów należą działki, w których dokonano pomiarów hałasu generowanego przez kopalnię, przesądza treść planu miejscowego – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
W przypadku przekroczenia przez działalność zakładu norm hałasu obowiązujących dla obszarów znajdujących się poza terenem tego zakładu, organ ochrony środowiska wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. W postępowaniu w sprawie wydania tej decyzji zaliczenie ww. obszarów do odpowiedniej grupy chronionej pod względem akustycznym następuje na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jedynie w przypadku, gdy plan taki nie został uchwalony, może ono nastąpić na podstawie faktycznego sposobu zagospodarowania terenu. Takie wnioski wynikają z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 lutego 2018 r. (II OSK 1949/17), w którym sąd oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 6 kwietnia 2017 r. (sygn. II SA/Ke 917/16).
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym. Świętokrzyski wojewódzki inspektor ochrony środowiska (WIOŚ) zwrócił się starosty jędrzejowskiego o wszczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego z terenu kopalni. WIOŚ wskazał, że przeprowadził pomiary hałasu, z których wynika, że w pięciu punktach pomiarowych znajdujących się poza terenem kopalni przekroczone zostały normy hałasu określone w rozporządzeniu ministra środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.
Starosta zawiadomił kopalnię o wszczęciu postępowania w ww. sprawie. W toku tego postępowania starosta zwrócił się do burmistrza Miasta i Gminy Małogoszcz o wskazanie rodzajów terenu, na których znajdowały się ww. punkty pomiarowe. Burmistrz przekazał staroście zaświadczenie, z którego wynikało, że cztery z pięciu punktów pomiarowych znajdują się na terenach przeznaczonych w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, a piąty punkt znajduje się na terenie przeznaczonym w tym planie miejscowym pod zabudowę usług publicznych i komercyjnych. Następnie starosta wydał decyzję, w której określił dopuszczalne poziomy hałasu generowanego do środowiska z terenu kopalni na 50 dB (LAeqD) w porze dziennej i 40 dB (LAeqN) w porze nocnej. W decyzji starosta zobowiązał także kopalnię do wykonywania okresowych pomiarów poziomu hałasu emitowanego z jej terenu.
Kopalnia złożyła odwołanie od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach (SKO). Jednak SKO utrzymało w mocy decyzję starosty.
Kopalnia nie zgodziła się z tym rozstrzygnięciem i na decyzję SKO złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach (WSA). W skardze kopalnia zarzuciła SKO m.in. niewyjaśnienie stanu faktycznego sprawy oraz naruszenie art. 114 ust. 2 i 3 oraz art. 115a ustawy – Prawo ochrony środowiska poprzez przyjęcie, że teren górniczy podlega ochronie przed hałasem w sposób analogiczny jak tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i nałożenie najbardziej restrykcyjnego poziomu emisji hałasu. W skardze podkreślono, że teren górniczy nie jest i nie może być traktowany jako teren o przeważającej funkcji mieszkaniowej, ponieważ uniemożliwiłoby to wykonywanie funkcji, dla której go ustanowiono.
WSA nie podzielił argumentacji kopalni i skargę oddalił. Sąd zwrócił uwagę, że, jak wynika z zaświadczenia burmistrza, cztery punkty, w których dokonano pomiaru hałasu, położone są zarówno na terenie górniczym, ale również na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Skoro cztery punkty pomiarowe wyznaczono w miejscu, które zgodnie z planem miejscowym znajdowały się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową, a pomiary wykazały przekroczenie poziomów hałasu określonych dla tej zabudowy w stosownym rozporządzeniu, to, zgodnie z art. 115a Prawa ochrony środowiska koniczne było wydanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu. Bez znaczenia pozostaje przy tym zlokalizowanie piątego punktu pomiarowego na terenie przeznaczonym w planie miejscowym pod usługi publiczne i komercyjne.
Ponadto, WSA zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 144 Prawa ochrony środowiska, eksploatacja instalacji powodująca emisję hałasu nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego prowadzący tę instalację (tu: kopalnię) ma tytuł prawny. Zaś przeprowadzone pomiary wykazały przekroczenie dopuszczanego poziomu hałasu także poza terenem górniczym, na obszarze przeznaczonym wyłącznie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.
Od wyroku WSA kopalnia wywiodła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który skargę tę oddalił. NSA potwierdził słuszność stanowiska organów administracji i WSA. Zdaniem NSA przy ustaleniu, do jakiej kategorii terenów należą działki, w których dokonano pomiarów hałasu generowanego przez kopalnię, przesądzające znaczenie ma treść planu miejscowego.
W przedmiotowej sprawie wszystkie punkty, w których dokonano pomiarów poziomu hałasu, położone były na terenach objętych planem miejscowym. Bez znaczenia w tym przypadku jest także okoliczność, że teren ten – na którym znajdowały się punkty pomiarowe i który przeznaczony był w planie pod zabudowę mieszkaniową – był również terenem górniczym. Zgodnie z art. 115 Prawa ochrony środowiska ustalenie rodzaju terenu musiało być dokonane wyłącznie w oparciu o plan miejscowy, a nie poprzez uwzględnienie faktycznego sposobu zagospodarowania i wykorzystania terenu. Dlatego też wydanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu było zasadne.
sygnatura akt II OSK 1949/17
KOMENTARZ EKSPERTA
Tomasz Duchniak radca prawny, Kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Komentowany wyrok uważam za słuszny. Zgodnie z art. 115a Prawa ochrony środowiska, w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska (starostę), na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. Za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu LAeq D lub LAeq N. Wskaźniki hałasu dla poszczególnych grup terenów określone zostały w rozporządzeniu ministra środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. O tym, do jakiej grupy należy zaliczyć dany teren rozstrzygają ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego dla danego terenu. Dopiero w przypadku braku planu miejscowego zakwalifikowanie danego terenu do określonej grupy terenów (wskazanych w ww. rozporządzeniu) organ ochrony środowiska powinien dokonać na podstawie faktycznego zagospodarowania i wykorzystywania tego i sąsiednich terenów (art.115 Prawa ochrony środowiska). W omawianej sprawie punkty, w których dokonano pomiarów emisji hałasu były zlokalizowane na obszarach górniczych, objętych jednakże miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z tym planem obszary te przeznaczone były pod zabudowę mieszkaniową. W rezultacie, przy wydawaniu decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu organy słusznie przyjęły wskaźniki hałasu obowiązujące dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową.