Gazeta Prawna, Akademia Podatkowa, Jarosław Bieroński
Gdy podatnik likwiduje środki trwałe organy podatkowe często twierdzą, że niezamortyzowana część wartości początkowej tych środków nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Organy twierdzą między innymi, że po wycofaniu tych środków z działalności pozostała po amortyzacji wartość początkowa nie pozostaje w związku z przychodami podlegającymi podatkowi dochodowemu i dlatego nie stanowi kosztu. Czy pogląd ten jest uzasadniony na gruncie ustaw podatkowych?
Przepisy podatkowe, tj. art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wykluczają zaliczenie do kosztów nie w pełni umorzonej wartości środka trwałego tylko wtedy, gdy likwidacja środka trwałego wynika ze zmiany rodzaju działalności podatnika. W innych przypadkach podatnik może odliczyć taką wartość od przychodów. Niezamortyzowana wartość takiego środka trwałego stanowi bowiem koszt poniesiony w celu uzyskania przychodów, gdy środek trwały przed jego wycofaniem związany był z działalnością podatnika przynoszącą przychody podlegające opodatkowaniu. W chwili nabycia środka trwałego wydatki w pełnej kwocie są ponoszone przez podatnika w celu uzyskania przychodów. To na podstawie tych wydatków obliczana jest wartość początkowa środka trwałego. Stąd nie tylko zamortyzowana (w drodze odpisów), lecz także niezamortyzowana wartość środka trwałego wynika z wydatków poniesionych w celu uzyskania przychodu. Wbrew praktyce niektórych urzędów skarbowych, NSA wielokrotnie podzielał takie stanowisko. W jednym z wyroków uznał, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera określenie przypadku, w którym straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są uważane za koszty uzyskania przychodów. Przepis ten dotyczy likwidacji środków trwałych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą osoby prawnej i stanowi on pewien wyjątek od ogólnej zasady, że likwidacja nie w pełni umorzonych tego rodzaju środków trwałych stanowi koszt uzyskania w wysokości niezamortyzowanej wartości tych środków (wyrok z 30 marca 1995 r. SA. /Ł 1688/94, tak samo wyrok NSA z 6 października 1999 r. SA. /Sz 1598/98).
Rację mają zatem te organy podatkowe, które przyjmują, że niezamortyzowana wartość początkowa zlikwidowanych środków trwałych – gdy ich likwidacja nie wynika ze zmiany rodzaju prowadzonej działalności podatnika – stanowi koszt i prowadzi do pomniejszenia przychodu.
