Gazeta Prawna, Akademia Podatkowa, Jarosław Bieroński
Podczas łączenia spółka przejmująca podwyższa swój kapitał, aby za majątek spółki przejmowanej wydać jej udziałowcom nowe akcje (udziały). Zgodnie z ustawą o CIT nabycie tego majątku jest zwolnione z podatku w spółce przejmującej do wysokości podwyższenia kapitału zakładowego. Jednak spółka ta może wydać udziałowcom drugiej spółki własne udziały (akcje). Czy w takim wypadku nabycie majątku spółki przejmowanej jest opodatkowane?
Jeżeli spółka przejmująca wydaje udziałowcom spółki przejmowanej własne udziały lub akcje, nie dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego. Przepisy podatkowe nie zwalniają jednak z podatku wartości tego majątku w części niestanowiącej pokrycia tego kapitału.
Kwestia ta jest regulowana w art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 10 ust. 2 ustawy o CIT. Ten ostatni przepis zwalnia z podatku nadwyżkę przejmowanego majątku nad wartość nominalną akcji (udziałów) spółki przejmującej przyznanych udziałowcom spółki przejmowanej. Nadwyżką jest jednak tylko kwota ponad wartość nominalną akcji (udziałów) przyznanych udziałowcom drugiej spółki. Z kolei przyznanymi są nie tylko akcje (udziały) wynikające z podwyższenia kapitału, ale także akcje (udziały) własne. Stąd przepis ten nie zwalnia z podatku majątku przejętego do wysokości wartości nominalnej akcji własnych spółki przejmującej, ale tylko nadwyżkę ponad tę wartość. Majątek do wysokości wartości nominalnej akcji własnych musiałby być opodatkowany.
Uważam, że na gruncie obowiązujących przepisów istnieją jednak względy przemawiające za zwolnieniem z podatku całego majątku spółki przejmowanej. Po pierwsze, nie ma powodów, aby różnicować sytuację dlatego, że spółka przyznaje nie nowe, lecz własne akcje (udziały). Po drugie, opodatkowanie łączenia spółek stanowi barierę dla konsolidacji kapitałowych, a ustawa o CIT opiera się na założeniu, że konsolidacje są wolne od takich barier. Po trzecie, przepisy te implementują w Polsce dyrektywę Rady UE z 23 lipca 1990 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania w przypadku łączenia, podziałów wydzieleń, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich. Na gruncie dyrektywy doktryna przyjmuje, że spółka przejmująca zwolniona jest z podatku także wtedy, gdy przyznaje udziałowcom drugiej spółki własne akcje (udziały), nie tylko nowe, wynikające z podwyższenia kapitału. Z tych powodów uzasadniona jest taka wykładnia ustawy o CIT, według której zwolniony z podatku jest cały majątek spółki przejmowanej, w tym przypadający na własne akcje (udziały) spółki przejmującej.
JAROSŁAW BIEROŃSKI
radca prawny, partner w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński, Kawecki, Szlęzak