Gazeta Prawna, Tygodnik Podatkowy, Sławomir Łuczak
W jaki sposób opodatkowane są odsetki od depozytów złożonych przez oddział zagranicznego przedsiębiorcy w polskim banku?
W rozumieniu ustawy o CIT oddział przedsiębiorcy zagranicznego stanowi zakład zagraniczny (art. 4a pkt 11 lit. a). W konsekwencji dochody osiągane za pośrednictwem oddziału zasadniczo podlegają opodatkowaniu w Polsce. Odsetki od depozytów złożonych przez oddział w polskim banku stanowią zatem przychód podatkowy podlegający ogólnym zasadom opodatkowania. W klasycznej sytuacji oznacza to, że przedsiębiorca zagraniczny (w praktyce jego polski oddział) doliczy kwotę otrzymanych odsetek do swoich przychodów, których nadwyżka ponad koszty uzyskania stanowić będzie dochód opodatkowany według stawki 19 proc.
Niestety, polski prawodawca zastawił małą pułapkę na oddziały. W art. 26 ust. 1d ustawy o CIT postanowiono, że wypłacający należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy (np. odsetki) na rzecz nierezydentów posiadających w Polsce zagraniczny zakład pobierają u źródła zryczałtowanego podatek w wysokości 20 proc. przychodu od dokonywanych wypłat. Nie dotyczy to sytuacji, gdy nierezydent (w praktyce jego oddział) dostarczy tym podmiotom certyfikat rezydencji wraz ze specjalnym pisemnym oświadczeniem potwierdzającym, że wypłacane należności są związane z działalnością zakładu. Oczywiście, nierzadko zdarza się, że nierezydenci dokonują depozytów pieniężnych, zapominając lub nie wiedząc o obowiązku dostarczenia bankowi tych dokumentów. Naiwnie zakładają, że skoro prowadzą w Polsce działalność za pośrednictwem oddziału, nie są w tym zakresie traktowani jako nierezydenci podatkowi. Tymczasem konsekwencją braku dostarczenia dokumentów jest uzyskanie przez oddział odsetek w wysokości o 20 proc. mniejszej od zakładanej.
Na tym jednak nie koniec problemów oddziału. Pobrana przez bank kwota podatku nie może zostać w prosty sposób uwzględniona w rocznym zeznaniu podatkowym składanym w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego przez jego polski oddział. Roczne zeznania CIT nie przewidują takiej możliwości. Jednocześnie odsetki muszą zostać zadeklarowane w tych zeznaniach jako przychód podatkowy, co prowadzi faktycznie do podwójnego opodatkowania (przynajmniej czasowego). Jedynym sposobem na odzyskanie 20 proc. podatku jest wystąpienie przez oddział z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty. Postępowanie takie nie będzie jednak proste, gdyż organy mogą twierdzić, że podatek pobrany przez bank był należny (bo w dacie poboru podatnik nie dostarczył bankowi dokumentów wymaganych przez art. 26 ust. 1d ustawy o CIT), a zatem nie spełniał definicji nadpłaty w rozumieniu art. 72 Ordynacji podatkowej.
Powyższe zagrożenie dotyczy nie tylko odsetek wypłacanych oddziałom przedsiębiorców zagranicznych. Opisane zasady opodatkowania dotyczą bowiem wszystkich podmiotów uznanych za zagraniczny zakład. Ponadto obejmują wszelkie należności wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy o CIT, w szczególności należności licencyjnych oraz wynagrodzeń za tzw. usługi niematerialne (np. doradcze, księgowe, prawne, gwarancje i poręczenia).
SŁAWOMIR ŁUCZAK
radca prawny, partner w Zespole Podatkowym Sołtysiński Kawecki i Szlęzak
