Gazeta Prawna, Akademia Podatkowa Jarosław Bieroński
Dopłaty wspólników do kapitału w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością udzielane są nie tylko na pokrycie strat, lecz, podobnie jak pożyczki, na cele obrotowe spółek. Jednak inaczej niż pożyczki, dopłaty stanowią kapitał, a nie zobowiązania spółki. Czy zatem przychody udziałowców z odsetek od dopłat powinny być opodatkowane tak jak przychody z udziału w zyskach spółek?
Z uwagi na kapitałowy charakter dopłat, odsetki od dopłat nie są kosztem podatkowym spółki. Dopłaty nie stanowią też zadłużenia spółki w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji i jeżeli udziałowcy finansują spółkę zarazem w drodze pożyczek i dopłat, to większa kwota odsetek od pożyczek stanowi koszt podatkowy pożyczkobiorcy.
Kapitałowy charakter dopłat wspólników wskazuje moim zdaniem, że odsetki od dopłat należy kwalifikować jako przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Po pierwsze, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT przez takie przychody rozumie się wszelkie kwoty, których podstawę stanowią udziały w kapitale spółki. Odsetki od dopłat niewątpliwie wypłacane są na takiej podstawie, gdyż wynikają ze stosunku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Na gruncie ustawy o CIT analogicznie przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych określają sądy i doktryna. Stąd powyższy wniosek odnosi się także do odsetek otrzymanych przez osoby prawne. Po drugie, odsetki od dopłat, podobnie jak dywidendy, nie stanowią kosztu podatkowego spółki. Po trzecie, na gruncie prawa unijnego odnoszącego się do dochodów wypłacanych przez spółki z krajów UE na rzecz osób prawnych przyjmuje się, że dochodem z udziału w zysku spółki jest nie tylko dywidenda, ale wszelkie wypłaty na rzecz udziałowców z dochodów spółki związane z wniesionym do niej kapitałem, np. odsetki od pożyczki podporządkowanej (tj. podlegającej spłacie po zaspokojeniu innych dłużników spółki), czy nawet odsetki od innych pożyczek wypłacone przez spółkę w kwocie ponad stopę rynkową. Chociaż nie ma w tym względzie orzeczeń i urzędowych wykładni, to powyższe regulacje sugerują, żeby odsetki od dopłat wspólników uznać za przychody z udziału w zyskach osób prawnych i objąć podatkiem od dywidend. Tak jak w przypadku dywidend, spółka wypłacająca takie odsetki musiałaby pobrać podatek u źródła. Jednak zgodnie z prawem UE, powinny być one wolne od podatku dochodowego, pod warunkiem posiadania przez ich odbiorcę – osobę prawną co najmniej 15 proc. (od 2009 roku – 10 proc.) głosów w kapitale spółki przez nieprzerwany okres dwóch lat.
JAROSŁAW BIEROŃSKI
radca prawny, partner w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński, Kawecki, Szlęzak
