Czy niższe wymogi kapitałowe są zachętą do tworzenia spółek akcyjnych

Gazeta Prawna, Akademia Prawa Gospodarczego, mec. Tomasz Kański

Nowelizując kodeks spółek handlowych, obniżono minimalne wysokości kapitału zakładowego spółki akcyjnej oraz spółki z o.o. Czy zmiany te zachęcą przedsiębiorców do prowadzenia działalności w formie tych spółek?

O ile w przypadku spółki z o.o. taka zmiana rzeczywiście może przyczynić się do wzrostu jej popularności wśród przedsiębiorców, o tyle w przypadku spółki akcyjnej można mieć co do tego wątpliwości.

Rozważając utworzenie prywatnej spółki akcyjnej, założyciele powinni zwrócić uwagę na jej charakterystyczne cechy. Jeśli chodzi o uprawnienia akcjonariuszy, to nie mają oni możliwości sprawowania bezpośredniej kontroli nad spółką, gdyż funkcje kontrolno-nadzorcze wykonywane są przez obligatoryjną radę nadzorczą. Rozważając możliwość założenia spółki akcyjnej, warto z jednej strony pamiętać o uprawnieniach akcjonariuszy mniejszościowych (np. wybory grupami do rady nadzorczej), a z drugiej, o zagrożeniach dla tej grupy (przymusowy wykup mniejszościowych akcjonariuszy).

Inną cechą charakterystyczną spółki akcyjnej jest formalizm związany z podejmowaniem uchwał przez akcjonariuszy, który przejawia się w konieczności protokołowania przebiegu każdego walnego zgromadzenia przez notariusza. Nie ma zatem możliwości podejmowania uchwał poza walnym zgromadzeniem, np. w drodze pisemnego głosowania, znanego ze spółki z o.o.

Spółkę akcyjną charakteryzuje relatywnie mocniejsza pozycja zarządu, której emanacją jest zakaz wydawania przez radę nadzorczą lub walne zgromadzenie poleceń w zakresie prowadzenia spraw spółki. W przypadku spółki akcyjnej istotny z punktu widzenia interesów członków zarządu jest brak odpowiednika art. 299 kodeksu spółek handlowych. Oznacza to, że menedżerowie spółki akcyjnej nie muszą obawiać się osobistej odpowiedzialności w przypadku nieskuteczności egzekucji wobec spółki, tak jak ma to miejsce w przypadku spółki z o.o.

Obligatoryjna rada nadzorcza, a także coroczne obowiązkowe badanie sprawozdania finansowego przez biegłych rewidentów są elementami generującymi dodatkowe koszty operacyjne dla spółki. Z drugiej strony spółka akcyjna oferuje tak unikatowe rozwiązania jak możliwość przyznawania świadectw założycielskich lub użytkowych, możliwość emisji dokumentów na okaziciela, obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa i warrantów subskrypcyjnych.

Reasumując, wydaje się, że obniżenie minimalnej kwoty kapitału zakładowego dla spółki akcyjnej nie będzie czynnikiem wystarczającym dla zwiększenia jej popularności wśród przedsiębiorców. Spółka akcyjna z racji swych odrębności pozostanie więc nadal bardziej wyrafinowaną i jednocześnie trudniejszą w swym działaniu – dla przeciętnego przedsiębiorcy – formą spółki kapitałowej.