Gazeta Prawna, Akademia Podatkowa, Jarosław Bieroński
Prawo unijne zwalnia osoby fizyczne z podatku od dochodów z tytułu objęcia udziałów lub akcji w spółce z o.o. lub akcyjnej w zamian za aport udziałów lub akcji dających bezwzględną większość głosów w innej spółce kapitałowej. Podatek dochodowy nie występuje, gdy taki aport wnosi osoba prawna. Czy to oznacza, że osoby fizyczne w takiej sytuacji zapłacą podatek dochodowy?
W art. 12 ust. 4d ustawy o CIT zwalnia się osoby prawne z podatku, gdy w zamian za aport obejmowane są akcje lub udziały w spółkach mających siedziby w tym samym (w tym w Polsce) bądź różnych krajach UE albo innych państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Zwolnienie osób prawnych z podatku wynika z implementacji do ustawy o CIT Dyrektywy 90/434/EEC Rady UE z 23 lipca 1990 r. Odnosi się ona do zwolnienia z podatku w przypadku łączenia, podziałów, wydzieleń, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich. Jednak dyrektywy nie wdrożono w pełni do ustawy o PIT.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości i doktryna prawa europejskiego przyjmują, że art. 8 tej dyrektywy zwalnia z podatku dochodowego każdą osobę obejmującą udziały lub akcje w zamian za aport udziałów lub akcji dających bezwzględną większość głosów w innej spółce, w tym także osobę fizyczną, która wniosła taki aport (np. wyrok z 5 lipca 2007 r. w sprawie C-321/2005 oraz wyrok z 17 lipca 1997 r. w sprawie C-28/95). Zatem dyrektywę wadliwie implementowano do ustawy o PIT. O tej wadliwości świadczy też fakt, że przepisy tej ustawy przewidują zwolnienie osób fizycznych z podatku od innych dochodów wymienionych w art. 8 dyrektywy, np. dochodów z tytułu objęcia akcji lub udziałów w wyniku łączenia lub podziału spółek (art. 24 ust. 8 ustawy o PIT).
Bez powodu pominięto w ustawie o PIT tylko jeden określony w art. 8 przypadek wkładu niepieniężnego (wymiany) akcji lub udziałów do kapitału innej spółki. Stąd ustawa o PIT narusza prawo unijne i gdy osoby fizyczne zapłaciły podatek od takiego aportu udziałów lub akcji, warto rozważyć wystąpienie do organu o zwrot nadpłaty podatku bezpośrednio na podstawie dyrektywy (np. sprawa C-62/00 i C-222/84). Można twierdzić, że podatku nie powinny płacić osoby fizyczne także wtedy, gdy aport dotyczy udziałów (akcji) nie tylko w spółkach unijnych, lecz wyłącznie polskich. Odnośnie do takiej sytuacji wdrożono bowiem powyższą dyrektywę także w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.
