Najkrócej rzecz ujmując w wyroku tym TSUE potwierdził prawo podatników świadczących usługi turystyczne do odliczania VAT od nabycia usług noclegowych i restauracyjnych.
W efekcie, należy spodziewać się, że wyrok TSUE z 2 maja 2019 r. w sprawie Grupa Lotos SA będzie miał istotny wpływ na rozliczenia branży turystycznej. Podatnicy skorzystają z tej możliwości ponieważ korzystnie wpłynie to na ich rachunek przepływów pieniężnych i ogólnie rozumianą płynność.
Zakończenie sporów z fiskusem?
Dla podatników, którzy toczą spór z fiskusem wyrok w sprawie Grupy Lotos dostarcza dodatkowych argumentów potwierdzających prawo do odliczenia. Potwierdza on także, korzystną linię orzeczniczą polskich sądów administracyjnych w tym zakresie.
Ponadto, podatnicy, którzy w przeszłości przegrali spór z organami dotyczący prawa do odliczenia VAT będą mogli żądać wznowienia postępowania. Postępowanie może zostać wznowione na wniosek podatnika. Należy pamiętać, że taki wniosek podatnik powinien złożyć w terminie miesiąca od dnia opublikowania orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
W naszej ocenie omawiany wyrok może spowodować także spory interpretacyjne pomiędzy podatnikami i fiskusem. Ustawa o VAT nie definiuje bowiem pojęcia usługi turystyki. W efekcie, w przypadku podatników, którzy jedynie okazjonalnie refakturują usługi noclegowe, organy podatkowe mogą twierdzić, że nie świadczą oni usług turystycznych. TSUE nie przesądził czy odsprzedaż takich usług spółkom z grupy stanowi usługę turystyczną. Dla takich podatników istotne będą rozstrzygnięcia NSA wydane w oparciu o sprawę Lotos zakończoną przed TSUE.
Szansa na zwrot nadpłaconego VAT?
Orzeczenie TSUE otwiera także możliwość ubiegania się o zwrot nadpłaconego VAT przez podatników świadczących usługi turystyczne, którzy dotychczas nie odliczali VAT od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych. Będą oni mogli dokonać korekty deklaracji VAT za okres do 5 lat wstecz i wystąpić z wnioskiem o zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym.
Analizują możliwą reakcję fiskusa na takie wnioski należy się przygotować, w oparciu o doświadczenia płynąca z innych zbliżonych postępowań, na podnoszenia przez organy podatkowe zarzutów, że zwrot VAT spowodowałby bezpodstawne wzbogacenie podatnika. Składając w efekcie wniosek o zwrot nadpłaconego podatku podatnicy powinni przygotować się na ewentualną konieczność udokumentowania, że nie przenieśli ciężaru nieodliczanego podatku VAT na swoich klientów. Problem ten nie powinien natomiast dotyczyć podmiotów dokonujących prostej refaktury.
Kto skorzysta z wyroku TSUE?
Z wyroku TSUE skorzystają podmioty świadczące usługi turystyczne opodatkowane na zasadach ogólnych, np. agencje organizujące noclegi dla firm. W naszej ocenie natomiast korzyści z rozstrzygnięcia nie są oczywiste dla biur podróży rozliczających VAT w procedurze VAT marża.
To już zresztą kolejny wyrok TSUE, który pokazuje, że szczególna procedura VAT marża może być w praktyce bardziej kłopotliwa. W dniu 19 grudnia 2018 r. TSUE wydał wyrok w sprawie Skarpa Travel sp. z o.o., z którego wynika, że w przypadku procedury VAT marżą obowiązek podatkowy powstaje w momencie zapłaty zaliczki przez klienta.
W praktyce oznacza to, że jeżeli w chwili wpłaty zaliczki biuro podróży nie poniosło jeszcze żadnych kosztów tej konkretnej podróży lub tylko ich niewielką część, lub jeżeli koszty tej podróży nie mogą być na tym etapie ustalone, biuro podróży powinno obliczyć marżę zysku na podstawie oszacowania faktycznych kosztów całkowitych, jakie biuro to ostatecznie poniesie.
Rozstrzygniecie TSUE jest w pewnym zakresie niebezpieczne dla biur podróży. Jeżeli bowiem biuro podróży nie doszacuje kosztów wycieczki, zapłaci za niski VAT. Może to spowodować konieczność korekty VAT po kilku miesiącach i związaną z tym konieczność zapłaty odsetek za zwłokę. Możliwość złożenia korekty może być przy tym ograniczona, jeżeli u podatnika akurat będzie prowadzona kontrola przez organy podatkowe.
Z drugiej strony, w przypadku zapłaty VAT w zbyt wysokiej kwocie, również konieczna będzie korekta VAT. Dodatkowo, biura podróży ubiegające się o zwrot nadpłaconego podatku, będą przechodzić długa procedurę związaną z ewentualnym zwrotem VAT. Mogą także spodziewać się kontroli lub czynności sprawdzających ze strony fiskusa.