Instalacja ażurowej przegrody stalowej, całkowicie odgradzającej dwa miejsca postojowe jest przebudową w rozumieniu art. art. 3 pkt 7a ustawy prawo budowlane, jeżeli powoduje zmianę (pogorszenie) warunków użytkowych miejsca postojowego.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 lipca 2016 r. (sygn. II OSK 1495/15). Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. Skarżący, współwłaściciele miejsca postojowego w dwu-stanowiskowym garażu budynku mieszkalnego wielorodzinnego, złożyli do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego dla m. st. Warszawy wniosek o wydanie nakazu rozbiórki przegrody z siatki stalowej zamontowanej między miejscami postojowymi w tym garażu.
W toku postępowania organ ustalił, że pomiędzy miejscami postojowymi, na całej wysokości garażu (od podłogi do sufitu) została zamontowana przegroda z siatki metalowej. Zamocowanie siatki nie spowodowało zmiany wysokości pomieszczenia i nie naruszyło przepisów dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać garaże dla samochodów osobowych (§102-108 rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie), w tym przepisów dotyczących wentylacji pomieszczenia. Z tego powodu PINB decyzją z maja 2014 r. odmówił wydania nakazu rozbiórki instalacji. W uzasadnieniu organ podkreślił, że przegroda oddzielająca dwa miejsca postojowe w garażu nie wiąże się ze zmianą przeznaczenia użytkowania pomieszczeń, a jej wykonanie nie wymagało uzyskania zgody skarżących. Zdaniem organu istotne w sprawie było też, że zachowano wynikające z przepisów wymiary miejsc postojowych (co najmniej 2,3 m na 5,0 m z zachowaniem odległości między bokiem samochodu a ścianą lub słupem co najmniej 0,5 m).
Skarżący wnieśli odwołanie od decyzji organu I instancji. Organ II instancji utrzymał jednak w mocy decyzję organu I instancji, wobec czego skarżący złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, podnosząc, że przebudowa lokalu garażowego powinna być poprzedzona zgłoszeniem do organu architektoniczno-budowlanego oraz uzyskaniem zgody pozostałych właścicieli nieruchomości. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając wyrokiem z dnia 11 marca 2015 r. (sygn. VII SA/Wa1773/14) skargę podzielił jednak stanowisko, że nie ma podstaw prawnych do zakwalifikowania spornych robót budowlanych jako przebudowy, powołując się na brak zmiany parametrów użytkowych i technicznych miejsc postojowych.
Z tym stanowiskiem nie zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny, czemu dał wyraz w komentowanym orzeczeniu. NSA wskazał, że sporna przegroda miedzy miejscami postojowymi spowodowała zamianę układu funkcjonalnego obiektu budowlanego. Inwestor bowiem, na skutek instalacji ażurowej przegrody, faktycznie dokonał wyodrębnienia dwóch osobnych pomieszczeń garażowych, przy czym wyłącznie z jednego z nich (należącego do inwestora) zachowano dostęp do ogólnodostępnej klatki schodowej. W tej sytuacji jedno z odgrodzonych miejsc postojowych ma zapewniony dostęp zarówno poprzez drzwi garażowe, jak i drzwi prowadzące na klatkę schodową a drugie jedynie przez bramę garażową. Skutkiem tej instancji jest zatem brak możliwości dostępu na klatkę schodową prowadzącą bezpośrednio z garażu do mieszkania skarżących, czyli likwidacją tego przejścia.
NSA zwrócił przy tym uwagę, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym dominujący jest pogląd, że likwidacja otworu drzwiowego nie stanowi bieżącej konserwacji, lecz przebudowę, a powstanie przegrody uniemożliwia w istocie korzystanie z wyjścia na klatkę schodową skarżących. Z uwagi na powyższe NSA uchylił zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję mazowieckiego wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego w Warszawie i poprzedzającą ją decyzję powiatowego inspektora nadzoru budowlanego dla m st. Warszawy.
NSA zwrócił przy tym uwagę, że przedmiotem oceny w rozpoznawanej sprawie było rozstrzygnięcie wydane w postępowaniu naprawczym prowadzonym na podstawie art. 51 Prawa budowlanego, zaś celem postępowania prowadzonego na podstawie art. 51 ust. 1 Prawa budowlanego jest doprowadzenie robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, czyli usunięcie kolizji z prawem wykonywanych robót budowlanych, niebędących budowami, które zostały wykonane: a) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, b) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub c) na podstawie zgłoszenia dokonanego z naruszeniem art. 30 ust. 1 ustawy, lub d) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach. Nie ulega wątpliwości, że w pierwszej kolejności organy nadzoru budowlanego zobowiązane są wyczerpać wszelkie możliwości zmierzające do legalizacji samowolnie wykonanych robót budowlanych, zaś rozbiórka powinna być traktowana jako ostateczność. Dopiero bowiem niedająca się usunąć niezgodność z przepisami skutkuje nakazem zaniechania dalszych robót lub rozbiórką obiektu budowlanego, lub jego części, a w przypadku rozbiórki obiektu – nakazem odbudowy.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 lipca 2016 r. sygn. II OSK 1495/15
KOMENTARZ: Katarzyna Paczuska-Tokarska adwokat, kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Stanowisko NSA, wedle którego zmiany układu funkcjonalnego obiektu garażowego nie sposób sprowadzać jedynie do naruszenia przepisów o minimalnych wymiarach miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym, jest niewątpliwie słuszne. Trwałe odgrodzenie od siebie dwóch miejsc postojowych siatką zmienia walory użytkowe każdego z nich. W niniejszej sprawie dodatkowo zainstalowanie siatki spowodowało, że jedno z miejsc postojowych zostało odcięte od klatki schodowej. Oczywiście wpłynęło to na funkcjonalność tego miejsca. Trafna jest analogia do orzecznictwa nt. likwidacji otworu drzwiowego. Faktyczne wyłączenie możliwości korzystania z drzwi z uwagi na fizyczną przeszkodę w postaci siatki jest bowiem równoznaczne dla właścicieli miejsca garażowego, których takiego dostępu pozbawiono, ze zlikwidowaniem otworu drzwiowego. Warto również zwrócić uwagę, że chociaż skarżący wygrali sprawę przed NSA, sąd ten nie podzielił wszystkich podnoszonych przez skarżących argumentów. NSA nie podzielił m.in.zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci § 104 ust. 3 rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie i wyjaśnił, że stanowiska postojowe w garażu powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5,0 m, z zachowaniem odległości między bokiem samochodu, a ścianą lub słupem – co najmniej 0,5 m, przy czym odległość 0,5 m od ściany lub słupa dotyczy wyłącznie jednego boku samochodu. Tym samym NSA ugruntował linię orzeczniczą dot. ww. przepisu (por.np. wyrok NSA z 1 czerwca 2016 r., sygn. akt II OSK 2376/14).