W dniu 2 grudnia 2021 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (ustawa czeka jeszcze na podpis Prezydenta). Nowelizacja doprecyzowuje szereg przepisów dotyczących miedzy innymi zasad tworzenia stref czystego transportu czy instalacji punktów ładowania energii. Zmiany wprowadzone nowelizacją powinny mieć pozytywny wpływ na rozwój elektromobilności w Polsce. Poniżej prezentujemy wybrane zagadnienia związane z nowelizacją.
- Strefy czystego transportu
Ustawa liberalizuje zasady tworzenia stref czystego transportu. Każda gmina będzie uprawniona do utworzenia takiej strefy dla dróg w zarządzie gminy, niezależnie od liczby mieszkańców (dotychczas strefy mogły tworzyć gminy powyżej 100.00 mieszkańców i jedynie dla określonych stref śródmiejskiej zabudowy). Ustanowienie takiej strefy będzie fakultatywne. Zrezygnowano tym samym z wcześniejszych pomysłów aby zobligować większe miasta (powyżej 100.000 mieszkańców) do tworzenia stref czy powiązać obowiązek tworzenia stref z poziomem zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu (NO2).
Strefę czystego transportu ustanawia się na czas nieoznaczony lub oznaczony nie krótszy niż 5 lat. Do wjazdu do strefy uprawnione mają być nie tylko pojazdy elektryczne, lecz także zasilane wodorem lub (co nieco kontrowersyjne i było przedmiotem dyskusji) gazem ziemnym. Do strefy będą mogły także wjeżdżać m.in. autobusy zeroemisyjne oraz autobusy szkolne, pojazdy zarządów dróg, pojazdy posiadające odpowiednie oznaczenie, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne, środki transportu sanitarnego, pojazdy policji, ITD i niektórych innych służb publicznych.
Dodatkowo, gmina będzie mogła ustanowić dodatkowe kategorie (przedmiotowe lub podmiotowe) wyłączenia od zakazu wjazdu do strefy (gmina posiada w tym zakresie szeroki margines decyzyjny i może np. oprzeć się o klasę emisji pojazdów Euro). Projekt przewiduje że w uchwale ustanawiającej strefę, gmina może dopuścić wjazd do strefy pojazdom określonym w uchwale, jednakże w okresie nie dłuższym niż 3 lata od dnia ustanowienia strefy, i pod warunkiem uiszczenia opłaty przez użytkownika pojazdu. Opłaty będą przeznaczane na rozwój elektromobilności. Pojazdy uprawnione do wjazdu będą oznaczane nalepką wydawaną przez gminę lub odpowiednią tablicą rejestracyjną (nie dotyczy pojazdów np. służb publicznych).
- Rozwój paliwa wodorowego
Projekt nowelizacji zawiera dodatkowe uregulowania dotyczące wykorzystania wodoru w zasilaniu pojazdów (chodzi o energię elektryczną wytworzoną z wodoru w zainstalowanych w pojeździe ogniwach paliwowych). Nowela, poza wprowadzeniem nowej definicji stacji (punktu) ładowania wodoru, zawiera również regulacje dotyczące wymagań i funkcjonowania stacji wodoru. Zagadnienie to uregulowano w sposób zbliżony do obowiązujących już rozwiązań w zakresie stacji gazu ziemnego lub stacji ładowania energią elektryczną,
z uwzględnieniem różnic wynikających ze specyfiki tego paliwa alternatywnego.
- Autobusy napędzane biometanem
W projekcie nowelizacji dopuszcza się szersze zastosowanie autobusów napędzanych biometanem w realizacji usług komunikacji miejskiej. Samorządy terytorialne (z wyłączeniem gmin i powiatów, których liczba mieszkańców nie przekracza 50.ooo) powinny zapewnić (samodzielnie lub przez zlecenie właściwemu podmiotowi) udział autobusów zeroemisyjnych (tj. w szczególności autobusów lub trolejbusów wykorzystujących do napędu energię elektryczną lub wodór) lub właśnie autobusów napędzanych biometanem we flocie komunikacji miejskiej w liczbie nie mniejszej niż 30%.
- Zamówienia publiczne
W związku z implementacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1161 w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego określono minimalny poziom docelowy, jeśli chodzi o udział nisko- i zeroemisyjnych pojazdów w całkowitej liczbie pojazdów objętych zamówieniami publicznymi.
- Instalacja ładowarek do pojazdów elektrycznych
Dodatkowo uregulowane zostały zasady uwzględniania infrastruktury elektromobilności (punkty ładowania, kanały na przewody i instalacje energetyczne) w procesie projektowania i budowy (a w niektórych przypadkach także remontu) budynków. Dotyczy to zasadniczo budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych.
Dodatkowo uregulowane zostały także procedury dotyczące instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych gdy w danym budynku znajdują się więcej niż 3 samodzielne lokale mieszkalne (podobnie w przypadku niektórych spółdzielni mieszkaniowych). Użytkownik pojazdu będzie mógł złożyć wniosek do zarządcy nieruchomości o instalację punktu ładowania. Podmiot, do którego złożono wniosek, co do zasady powinien następnie zlecić sporządzenie ekspertyzy, w celu stwierdzenia, czy w danym przypadku możliwa jest instalacja punktu ładowania. Odmowa instalacji będzie możliwa jedynie w nielicznych przypadkach (przede wszystkim wtedy, gdy ze zleconej ekspertyzy będzie wynikało, że z technicznego punktu widzenia nie da się zamontować ładowarki).
Z odmową trzeba będzie też liczyć się wtedy, gdy wnioskodawca nie posiada w obrębie budynku własnego lokalu i miejsca postojowego. Jeśli budynek jest zabytkowy, zgodę wyrazić musi również konserwator zabytków.
- Kompetencje Urzędu Dozoru Technicznego
Urząd Dozoru Technicznego będzie miał poszerzone uprawnienia kontrolne wobec stacji ładowania w zakresie ich bezpiecznej eksploatacji i spełniania wymagań określonych w przepisach wykonawczych do ustawy. Zgodnie z nowelizacją, do właściwości UDT należy wydawanie opinii, przeprowadzanie badań oraz kontroli stacji gazu ziemnego oraz stacji wodoru z wyłączeniem stacji gazu ziemnego i stacji wodoru zainstalowanych na obszarach kolejowych, bocznicach kolejowych, na terenie portów i przystani morskich oraz żeglugi śródlądowej. Te instalacje będą bowiem podlegać właściwości TDT.
- Porównanie cen jednostkowych paliw
Nowelizacja ustawy przewiduje, że minister właściwy do spraw energii będzie porównywał ceny jednostkowe oferowanych na rynku paliw przeznaczonych do napędu samochodów osobowych. Zestawienie ma być sporządzane kwartalnie i uwzględniać wybrane grupy pojazdów możliwych do porównania co najmniej pod względem masy i mocy. Porównanie będzie umieszczane na stronie ministra – w Biuletynie Informacji Publicznej.
